Larunbat honetan bertan izango dira Miguel Angel Moratinos Nazio Batuen Zibilizazioen Aliantzako (Unaoc) goi-ordezkaria eta Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako Gobernuko presidente ohia.
Unai Egia Lauro Ikastolako irakasleak Bigarren Mundu Gerran desagertutako Enric Moner deportatuaren arrastoa jarraitu zuen Bilbotik Pragara, Europan zehar. Historia berezi hau bildu du Oier Plazak dokumentalean.
Strasniceko errauste-labearen atarian lore-eskaintza egin dute goizean, eta han, Frantisek Suchy omendu dute, toki horretako arduraduna izan zena; nazien aginduei uko egin, eta 2.200 fusilaturen baino gehiagoren errautsak gorde zituen. Eguerdian, Gernikako arbolaren kimu bat landatu dute bertan.
Fernando Martinez Memoria Demokratikoko Espainiako Estatu idazkariak baieztatu duenez, izendapen hori Eibarrek eta Untzaga plazak jasoko dute. Izan ere, gaur 94 urte, Bigarren Errepublika aldarrikatu zen udaletxeko balkoietatik.
Foru hiribilduko Udalak eta NBEk 1937ko apirilaren 26ko eraso faxista gogora ekartzeko ekitaldiak antolatu dituzte. 'Bakearen, gerren amaieraren eta nazioarteko legezkotasunaren errespetuaren aldeko oihua' ekimena abiaraziko dute egitarau barruan.
Bou Gipuzkoa arrantzontzia Matxitxakoko batailan borrokatu zen Gerra Zibilean. Erreplikak 2,70 metro luze eta 40 zentimetro zabal ditu, eta gaur inauguratu dute Donostiako portuan. Matxitxako Elkarteak, proiektuaren bultzatzaileak, Aranzadi eta erakundeen laguntza izan du.
Espainiako Gobernuko bazkide parlamentario guztiek bozkatu dute PSOEren ekimen horren alde. Kongresuak onartu ondoren, elkarte frankistak desegiteko legea Senatura igaroko da orain.
Hainbat data aztertzen ari dira, besteak beste, urriaren 7a, 1936an lehen Eusko Jaurlaritza eratu zeneko urteurrena, eta urriaren 1a, urte berean Euskadiko lehen Autonomia Estatutua onartu zenekoa.
Memoria eta Bizikidetza kontseilari Ana Ollo izan da Nafarroako Gobernuko ordezkarien artean. Bi pago landatu dituzte Buchenwalden, kontzentrazio esparru horretara zein beste zenbaitetara deportatutakoen omenez egindako "1.000 Buchen" (1.000 pago) ekimenarekin bat eginda.
Gurseko kontzentrazio esparruan errefuxiatuei egin dieten omenaldian, Justizia eta Giza Eskubideen sailburuak penagarritzat jo du "gorroto mezuak" ugaritzen ari direla, "bereziki gazteen artean".
Urtero legez, lore-eskaintza egin dute kontzentrazio-esparruko biktimen omenez jarritako memorialean, eta bertan izan dira Torres, Bengoetxea eta San Jose sailburuak, besteak beste.
Agirre lehendakariaren ametsa zen Gernika Batailoia nazien aurka borrokatu zen Frantzian. 1945eko apirilean, Graven gotortuta zeuden Alemaniako 4.000 soldadu portuko sarrera blokeatzen aritu ziren, eta okupatzaile horien aurka borrokatu zen Gernika Batailoia. Bost gudari hil ziren.
Epaia ez da irmoa oraindik, baina Madrilgo Auzitegi Nagusiak exhumazioak geldiarazi zituen erkidego bereko epaitegi baten ebazpena baliogabetu berri du.
Nazien kontzentrazio esparruetan 253 euskal herritar egon ziren preso, eta horietatik 113 bertan hil ziren. Elkartearen helburua preso guzti horiek gogoratzea eta omentzea da.
Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak Nazio Batuen Erakundeko Giza Eskubideen Batzordearen presidente ohia gonbidatu du, memoria historikoan egia, justizia eta erreparazioari buruz hausnartzeko. Agus Hernan Foro Sozialaren bozeramailea ere bertan izan da.
Dionisio Aizpuru, Pedro Mari Isart, Rafael Delas eta Jose Mari Izura, Komando Autonomo Antikapitalisten kideak, Espainiako Polizia Nazionalak tiroz hil zituen Pasaian (Gipuzkoa), 1984ko martxoaren 22an.
EH Bildu, PSN eta Geroa Bai taldeek pasa den azaroan lorturiko akordioaren ondotik, ez dute eraikin osoa eraitsiko, memoriaren aldeko hainbat taldek azken urteotan eskatu bezala.
Gertakarien 49. urteurrenean ireki da, hain zuzen ere, kudeaketak egiteko urtebeteko epea, Poliziak bost langile hil zituen eliza Memoria Leku izendatze aldera.
Goizean, Poliziak eraildako bost langileen omenezko lore-eskaintza egingo dute San Frantzisko elizatik gertu. Hain justu, Zaramagako eliza memoriagune izendatuko dute aurten. Arratsalderako, omenaldia eta manifestazioa daude deituta.
1976ko martxoaren 3ko hilketak beti egongo dira Gasteizko Zaramagako elizari lotuta. Memoriagune bihurtzeko prozesua hasi berri du Espainiako Gobernuak. Eraberritze handia beharko du eraikinak, ia 50 urtean ez baita inolako obrarik egin bertan.
2000ko otsailaren 22tik urtero bezala, senideak, lankide ohiak, erakundeetako ordezkariak eta herritarrak Gasteizko Askatasunaren Lorategietan bildu dira, bien oroimenezko monolitoaren ondoan, lore-eskaintza egiteko.
ETAk hil zituenetik 25 urtera, haien senide, lagun eta erakunde eta alderdi politikoetako ordezkariek lore-eskaintza egin diete Gasteizen. Rocio Vitero eta Pello Otxandiano (EH Bildu) ere han ziren, baina loreak jartzeko ilaran zain zeudenean, handik joateko keinuak egin dizkie Diezen amak.
1976an Espainiako Poliziak tiroka hildako langileen omenezko manifestazioa duela 49 urte hileta-elizkizuna hartu zuen eraikinera iritsiko da lehenengoz.
Biktimen errekonozimendua eta erreparazioa eskatu dute eta hori lortzeko, "aitortza eta erreparaziorako mekanismoak gara ditzatela" eskatu diete Eusko Jaurlaritzari zein Nafarroako Gobernuari.
Kolektibo memorialistak kritrikatu du Zaramaga auzoko elizaren "kontserbazio egoera tamalgarria" dela. Era berean, koalizio subiranistak ohartarazi du elizaren egoera "larria" dela.
Plaka bat jarri dute Yolanda Gonzalez oroitzeko haren izena duen Deustuko Erriberako plazan, eta lore-eskaintza egin dute haren omenez. 1980ko otsailaren 1ean bahitu eta hil zuten.
1938 eta 1940 bitartean, gutxienez 269 preso errepublikano hil ziren bertan gaixotasun infekziosoen ondorioz. Bigarren Hezkuntzako Institutua da gaur egun.
Zehazki, eskuin muturreko alderdiko buruzagiak gutunak bidali dizkie Espainiako Gobernuari, EAJri eta Cervantes Institutuari, besteak beste. Abascalen gutuna "hanka-sartzeetan gezurretan bezain emankorra" dela dio EBBko presidenteak.
Aranzadik eta Lasa eta Zabalaren familiek proposamenaren berri eman dute gaur Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Estatuaren biktimak erdigunean izango lituzkeen gunea proposatu dute, eta ikerketarako eta familien arretarako balioko luke.
Eraikinaren erdiko fatxada pintura gorriz tindatu da. Eraikinaren alboetan "Faxismoaren aurka, lehen lerrora!" eta "Caidos (Erorien Monumentua) eraitsi" irakur daiteke.
Elkarte memorialistek deituta bildu direnek monumentua botatzeko eskatu diete Udalari eta Gobernuari. Francoren heriotzaren 50. urteurrenean zabal daitekeen mezu antifrankistarik onena dela esan dute, eta eraikina eraldatzea adostu duten PSN, EH Bildu eta Geroa Bairi atzera egiteko eskatu diete.
Eibar (Errepublika aldarrikatzeagatik), Irungo Bidasoa gaineko etorbideko zubia, Saturrarango espetxea eta San Kristobal gotorlekua ere kategoria horretan sartuko dituzte, Gernikako herrigunearekin batera.
Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak jakitera eman duenez, EAJko militantearen familiak kereila aurkeztu du Donostiako epaitegian gizateriaren aurkako delituengatik.
Euskal erakundeek eta hildakoen familiek oroigarria jarri dute Arabako herrian. Juan Larreta Iruñeko maisua, Antonio Bombin Errioxako fraidea eta identifikatu gabeko beste pertsona bat orain 88 urte hil zituzten.