Rafahtik gertu dauden ustezko gune seguruetara ebakuatzeko esan die Israelek palestinarrei, baina toki horietan hainbat eraso egin ditu azken egunotan. Dozenaka pertsona hil dira desplazatuentzako kanpalekuetan, hainbat eraso militarren ostean.
Munduan, elikagaien segurtasun falta handia izan zuen biztanleriaren ehunekoa % 21,5 izan zen 2023an, eta kaltetutako pertsonen kopurua ia 24 milioi hazi zen (lurralde berriak sartu zirelako). Hala, adierazle horrek gora egin du, bosgarrenez jarraian.
Bestalde, Tlaleng Mofokeng errelatore hegoafrikarrak adierazi duenez, Israelek Palestinako herriari egindako gehiegikeriak urriaren 7a baino askoz lehenagokoak dira; izan ere, bere ustez, "bertako biztanleek ez dute bake eta justizia egunik bizi 1948tik".
Sukaldariak ziurtatu duenez, erasotako hiru autoak kilometro bat baino gehiagora zihoazen bata bestetik, oso logo ikusgarriekin, eta, beraz, erasoa nahita egin zutela uste du, konboi osoa hiltzeko asmoz. Ikerketa independente bat eskatu du.
Gazan erasoa pairatu zuen gobernuz kanpoko erakundearen sortzaileak iritzi artikulua kaleratu du "The New York Times"en. Zazpi langileak hiltzeagatik kargu hartu du Israel, eta "zibilak eta langile humanitarioak hiltzeari utzi eta bakearen bide luzean hasteko" eskatu dio Netanyahuri.
"Gure zaintzapean gertatzen ari den tragedia gorabehera, Israelgo agintariek NBEri jakinarazi diote jada ez dutela UNRWAren elikagai konboirik onartuko iparralderantz", jakinarazi du Philippe Lazzarini ordezkari nagusiak.
Gutxienez 210.000 pertsona eraman dituzte gosetera iparraldean, eta 1,1 milioi gazatar baino gehiago egoera bera pairatzeko arriskuan daude. Bestalde, Netanyahuk baieztatu du Washingtonek "bere ideiak" aurkeztu ahal izango dituela Rafahen lurreko inbasioaren inguruan.
Azken orduetan, gora egin du hildakoen (31.553) eta zauritutakoen (73.546) kopuruak. Gainera, UNICEFek ohartarazi du bi urtetik beherako hiru haurretik batek desnutrizio handia daukala.
Datozen egunetan beste 400 tona elikagai iristea espero da. "Lehorretik laguntza sartzeak soilik ematen du aukera erantzun egokia izateko", ohartarazi du UNRWAk, "itsaso eta aire bidezko bidalketak kamioiak lurretik bidaltzea baino askoz garestiagoak direlako".
World Central Kitchen erakundearen bidez bildutakoa ostiralean iritsi zen Gazako kostara, baina lanak izan dituzte 200 tona laguntza lurreratu eta banatzeko.
Ontzia asteartean atera zen Zipretik. Gobernuz kanpoko erakundearen arabera, "zailtasun goreneko" misioa da honakoa, eta hainbat aldiz atzeratu behar izan dute eguraldia eta segurtasun bermeak direla eta.
Halaber, Gazan berehalako su-etena ezartzeko deia egin du, "gosete arrisku larriari aurre egiteko", eta bahituak baldintzarik gabe eta berehala askatzeko.
Ontziak 200 tona janari eramango ditu Gazara: irina, arroza eta atun latak, besteak beste. Helburua, duela bost hilabete Israelen erasoaldia hasi zenetik Zerrndan dagoen gosetea arintzea da.
Ontziak 200 tona janari eramango ditu Gazara: irina, arroza eta atun latak, besteak beste. Helburua, duela bost hilabete Israelen erasoaldia hasi zenetik Zerrndan dagoen gosetea arintzea da.
Israelen erasoaldiak ez du etenik, eta Hamas bahituak trukatzeko negoziaketari berrekiteko prest agertu da, baina Israelek behin betiko su-etena hitzemanez gero.
World Central Kitchen gobernuz kanpoko erakundeko Linda Rothek adierazi du badirela zenbait faktore abiatzeko momentua baldintzatzen dutenak: eguraldia, segurtasun bermeak eta Israelen baimenak, kasu.
GKEaren ustez, "berehalako eta behin betiko su-etena da irtenbidea, laguntza humanitarioa mugako pasabide guztietatik eta Zerrendaren barruan modu seguruan eta murrizketarik gabe sartzearekin batera". Open Armsen ontzi bat Gazara abiatzeko zain dago Zipren, 200 tona elikagairekin.
Lurrez zein airez Gazara iristen den laguntza oso urria da, eta, horregatik, itsasoz korridorea zabaldu, eta laguntza bidaliko da Gazara. Open Armsen ontzian 200 tona laguntza kargatu dute Zipren, eta bi egun beharko ditu Gazako Zerrendara iristeko.
Gazako zeruan berriro hegazkinak, paraxuten laguntzarekin janari fardoak botatzen. Egiptotik apenas sartzen da laguntzarik. Jabalian gaur zorte apur bat izan dute batzuek, ahora eramateko zerbait lortu baitute; nahikorik ez, hala ere. Bonben ondorioz ez ezik, gosez ere hiltzen ari dira Gazan.
Pobreziaren argazkia egin du Beñat Arzadun Mundukide fundazioko kideak. Afrikako herrialde horretan, familia batek 300 eurorekin pasatzen du urtea. Herrialde garatuen eta azpigaratuen artean dagoen arrakala hizpide izan du Mozambiken 20 urte egin dituen kooperanteak.
Talibanek murrizketa ugari ezarri dituzte denbora horretan emakumeen eskubideen aurka, eta herritarren krisi humanitarioa eta ekonomikoa larriagotu egin da, nazioarteko komunitatearen babesik ezagatik.
Afrikako gosete larrialdiaren inguruko erreportaje bereziak egin berri ditu Mikel Reparazek Afrikan bertan. 'Larrialdia Afrikan' izenburupean emititu dira horiek eta horri buruz aritu da EITBko Nazioarteko arduraduna. (Elkarrizketa osoa Nahieran)
Gerra Zibilak 400.000 hildako inguru utzi ditu herrialdean eta kontrolik gabeko milaka arma daude kaleetan. Horretaz gain, uholdeen eraginez 4 milioi desplazatu daude. Gosea gatazkaren eta uholdeen ondorioa da.
Atzerritik datozen elikagaien menpekotasunarekin amaitzeko ekimenak geroz eta ugariagoak dira Kenyan. Mikel Reparazek ekimen hauetako bat gertutik ezagutzeko aukera izan du.
Etiopiako Tigrai eskualdeko gatazka bertatik beretara bizitzea tokatu zaio Angel Olaran misiolari ezagunari. Euskal Herrira itzuli da, bertako egoeraren eta beharren berri ematera. Gerra amaituta, pobrezia betean, etorkizuna eraikitzea da herritarren erronka nagusia.
Desplazatuentzako kanpamendu honetan baldintza izugarrietan bizi dira, elikagai eta ur falta eta erabateko saneamendu gabezia; laguntza etenak biderkatu egin ditu beharrak. Premiazko beharrak asko dira, baita epe luzekoak ere, eskolaratzea, edo lana, esaterako; ez dute etorkizunik.
Afrikako lurraldeei buruz egunotan egiten ari garen azterketan beste elementu bat gehitu nahi izan dugu gaur, indarkeria. Lehorteari, goseteari eta baliabide faltari beste arazo larri bat erantsi zaio, talde armatuen jarduna. Somalia eta Etiopiaren arteko mugan are zailagoa egiten du bizitza.
Etiopiako Somali eskualdeko emakumeek esaten dutenez, ez dakit norena den beren herrialdea pairatzen ari den krisiaren errua, baina ez diote krisiari aurre egiteko erantzukizunari ihes egingo.
Afrikako ekialdean, edateko ura lortzeko arazo larria dago. Lehortearen ondorioz, milaka lagun dago urik gabe eta agintariek kamioietan eraman behar izaten diete bizitzeko derrigorrezkoa den ura.
Etiopia eta Somalia arteko mugan dago elikadura krisirik larriena. Gobernuak Tigray eskualdeko gerran xahututako dirua ez da bertara iristen. Han gerra da gosearen arrazoia: bi urteko gerrak baliabiderik gabe utzi ditu milaka herritar.
Munduko Osasun Erakundearen arabera, 130.000 lagun daude desnutrizioaz hiltzeko arrisku bizian, gehienak Somalia eta Etiopian. Lehorteak egoera nabarme okertu du.
Mikel Reparaz EITBko Nazioarteko arduradunak, Oscar Epelde kazetariak eta Amane Iglesias kamerariak landu dituzte edukiok. Larrialdia Afrikan izenburupean, Afrikako goseteari erreparatuko diote, hainbat ikuspuntutatik: larrialdi klimatikoa eta lehortea, inflazio ekonomiko globala, barne gerrak…
Ukrainako gerrak Ekialdeko Afrikako elikadura krisia larriagotu du azken urtean, inportazioekiko duen menpekotasunagatik. Etiopia, Somalia, Kenya eta Hego Sudanen 48 milioi herritarrek elikadura lortzeko arazo larriak dituzte.
Larrialdi egoeran dago Afrika Ekialdea. Gabirel Ezkurdia GeopolitikaZ taldeko politologoak krisiaren ondorio humanitarioak eta alderdi geopolitikoak aztertu ditu.
Mikel Reparaz EITBko nazioarteko arduradunak, Oscar Epelde kazetariak eta Amane Iglesias kamerariak landu dituzte edukiok Afrikan bertan, eta hainbat ikuspuntutatik erreparatuko diote egoerari. Etiopian, Kenian eta Sudanen izan da EITBko lantaldea.