Joan den astean Foru Gobernuak indarkeria mota horren lehen 12 biktimen aitortza iragarri ostean, Nafarroako Exekutiboak esan du ekitaldi publikoa "beste urrats bat" izango dela "erreparazio eta aitortza prozesu horretan".
Nafarroako Gobernuak eskuin muturreko taldeek edo funtzionario publikoek eragindako motibazio politikoko ekintzen 12 biktima aitortu ditu, besteak beste, Guardia Zibilak eraildako Mikel Arregi eta Mikel Zabalza. Albistea jakin berritan, EITBrekin hitz egin du Idoia Zabalzak, Mikelen arrebak.
Nafarroako Gobernuak aurrenekoz aitortu ditu biktima gisa Guardia Zibilak eraildako Mikel Zabalza eta Mikel Arregi. Errekonozimendu eta Erreparazio Batzordeak atzera bota ditu lau eskaera, eta prozeduraren fase desberdinetan dauden beste 60 espediente aztertzen ari da.
40 urte epaitegietan borrokatzen eman ondoren, "Pasaiako badian gertatu zena" ofizialki onartu ez izana deitoratu dute, eta salatu dutenez, epaitegiek "hilketa zantzuak daudela onartu arren, ez dute kasua argitzeko borondaterik izan".
Manifestazioaren deitzaileek "hamarnaka zauritu eragin dituen Ertzaintzaren karga guztiz basatia" salatu dute. Besteak beste, Ertzaintzaren furgoneta bat gazte baten gainetik igaro dela esan dute, eta zaurituetako batek konortea galdu duela.
Lore-eskaintzaren ostean, Martxoak 3 biktimen elkarteak eta ELA, LAB, ESK eta Steilas sindikatuek deitutako manifestazioa hasi da, "Etorkizun justu baterantz" lelopean. Istiluak izan dira, Ertzaintza manifestariei oldartu zaie eta hainbat lagun zauritu dira. Lau pertsona atxilotu dituzte.
Lore-eskaintzaren ostean, Martxoak 3 elkarteak eta ELA, LAB, ESK eta Steilas sindikatuek deituta, manifestazioa egin dute, "Etorkizun justu baterantz" lelopean. Biktimak gogoratzeko erakundeek sortuko duten memoriala txalotu du Martxoak 3 elkarteak.
El Corte Ingles parean izan dira istiluak. Hainbat manifestarik bengalak eta pintura gorria bota dute eraikinera, eta tentsio uneak izan dira. Ertzaintzak kargatu egin du. Lau lagun atxilotu dituzte eta hainbat zauritu izan dira.
1976ko martxoaren 3an Gasteizen hildako bost langileen aldeko lore-eskaintzan izan dira Pello Otxandiano (EH Bildu), Imanol Pradales (EAJ), Miren Gorrotxategi (Elkarrekin Podemos), Alba Garcia (Sumar) eta Ainhoa Domaica (PP).
1976ko martxoaren 3an Gasteizen eraildako bost langileen aldeko lore-eskaintzan izan dira Idoia Mendia lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburua eta Nerea Melgosa Justizia, Berdintasun eta Gizarte Politiketako sailburua. Eraildakoen memoria bizirik mantendu behar dela azpimarratu dute.
Nerea Martinez Martxoak 3 elkartearen bozeramaileak eskerrak eman dizkie gasteiztarrei, horien "indarra" izan delako "administrazioak martxan jartzea lortu duena".
Lehen aldiz hartu du parte Espainiako Gobernuko ministro batek Martxoaren 3ko biktimen aldeko lore eskaintzan. Angel Victor Torres ministroak 600.000 euroko dirulaguntza iragarri du Martxoak 3 fundaziorako.
Hala ere, ez da adostasunik lortu dokumentuak desklasifikatzeko epeen inguruan. EAJk berriro ekarri duen lege-proposamena da. Espainiako Gobernuak 2022an aurreproiektu bat onartu zuen, baina azkenean bertan behera geratu zen hauteskundeak aurreratzearen ondorioz.
Datorren igandean, 1976ko martxoaren 3ko 48 urte ospatuko dira. Elizaren ondoan eraikitako monolitoan, martxoaren 3ko Biktimen Elkarteko eta sindikatuetako kideek manifestazioa aurkeztu dute, urtero milaka pertsona biltzen dituena.
Nerea Melgosa sailburuak esan du "gaurkoa egun historikoa" dela. Sinadura ofiziala Gogora Institutuak eta Martxoak 3 Elkarteak lankidetza-hitzarmenena sinatu berritan iritsiko da.
"Jazarpen poliziala, gelditu!" lemapean, manifestazio jendetsua egin dute Tolosan, Kontseilu Sozialistak deituta. Istilua gertatutako kaleetatik igaro da protesta, eta zauritutako gaztea jazarpen polizialaren biktima izan dela salatu dute.
Adierazi dute oraindik ez dakitela zein diren hamarkadetan zehar egin diren torturen dimentsioa eta ondorioak, eta errekonozimendua eta erreparazioa bilatzen dutela. Euskadin, Jaurlaritzak 4.113 kasu ditu erroldatuta.
200 bat lagunek, 'Sanfermines 78: gogoan!' kolektiboak deituta, errefusatu egin dute trantsizio garaiko Barne ministro ohia Iruñean egotea, 1978ko uztailean German Rodriguez hil zuten polizia ekintzaren "errudun" jotzen dutelako.
San Frantzisko eliza memoria zentro bilakatzeko lanak Jaurlaritzak, Arabako Aldundiak eta Gasteizko Udalak ordainduko dituzte. Hiru milioi euroko aurrekontua dute, eta lanak 2025ean hasiko dituzte.
Legebiltzarkide eta sailburu guztiek hartu dute parte Brouarden aldeko omenaldian, eta Legebiltzarraren kanpoaldean suontzi bat piztu da terrorismoaren biktimen omenez jarritako "Gauerdiko iparrorratza" eskulturaren ondoan.
Fundazioak ETArenak ez diren biktimekiko "tratu asimetrikoarekin" amaitzea eskatzen du. Ekitaldia "egia aitortzeko borrokan jarraitzen duten guztiei" eta "oroimenerako eskubidea lapurtu nahi zaienei" eskaini zaie.
Hauek izan dira: Lisardo Calo, 1979an Guardia Zibilaren tiro batek zauritu zuena; Luis Maria Ralla Arruti, 1972an atxilotu eta torturatu zutena 19 urte zituela; eta Olatz Etxabe, Iñaki Etxaberen alaba, Batallon Vasco Españolek 1975ean Kanpazar gainean zuen tabernan tiroz hil zuena.
Motibazio politikoek eragindako indarkeriaren biktimak aintzatesteko ekitaldi sinbolikoa egin du gaur Eusko Jaurlaritzak, Donostiako Kursaal Jauregian. Orain arte, euskal erakundeek 334 pertsonari aitortu diete biktima izaera.
Orain arte, motibazio politikoek eragindako indarkeriaren 334 biktima aitortu ditu Eusko Jaurlaritzak. Gaur, ekitaldi sinboliko bat egin dute Kursaal Jauregian, eta nabarmendu dute gertakari horiek guztiek gizartearen memoria kolektiboaren parte izan behar dutela.
Jaurlaritzako Giza Eskubide, Memoria eta Lankidetzako sailburuordeak Balorazio Batzordearen lan "zorrotza" goraipatu du, eta, horrek egin dituen eskarien aurrean, aitortu du polizia abusuen legea "hobetu" egin daitekeela.
Jaurlaritzako Giza Eskubide, Memoria eta Lankidetzako sailburuordeak Balorazio Batzordearen lan "zorrotza" goraipatu du, eta horrek egin dituen eskarien aurrean, aitortu du polizia abusuen legea "hobetu" daitekeela.
Batzordeko presidenteak polizia-abusuen legearen erreforma bat proposatu du, epeak eta errekurtsoak luzatzeko eta, horrela, ebazpenak arintzeko, biktimei kalte gehiago ez eragite aldera. Guztira, 66 pertsona aitortu dituzte biktimatzat, gehienak torturak jasandakoak.
Agintariek diote tentsio jaitsiera batengatik galdu zuela konortea 16 urteko neskatoak metroan, baina giza eskubideen aldeko taldeek salatu dute beloa ez jartzeagatik egin ziotela eraso.
ETA politiko militarreko kidea zela, 23 urterekin, Poliziak Madrilen hil zuen. Biktima aitorpen horren balorazio gazi-gozoa egin du gaur legazpiarraren familiak. Galdera batzuen erantzuna jaso bai, baina beste asko oraindik erantzunik gabe daudela salatu dute.
Horietako 49k polizia-etxeetan tratu txarrak edo torturak jasan zituzten, eta 7 Poliziak edo eskuin muturreko taldeek tiroz hildakoak dira. Aitortutako biktimen artean Joxi Zabala dago.
Joxean Lasaren familiak txostena aurkeztu du 2016ko euskal legearen arabera giza eskubideen urraketen biktima gisa aitor dezaten. Duela 40 urte bahitu, tortutatu eta hil zuen GALek, Joxi Zabalarekin batera.
Eusko Jaurlaritzaren Balorazio Batzordeak espedientea onetsi du. "Azken eginbeharra" falta du errekonozimendua behin betikoa izan dadin. Zabala aurten aitortu diren polizia-abusuen biktimak aitortzeko ekitaldian izango da urriaren 31n Donostian.
Joxean Lasarekin batera GALek bahitu eta guardia zibilek torturatu eta hil zuten Joxi Zabalaren arrebak, hala ere, esan du geroz eta aitortza sozial zabalagoa jasotzen ari direla.
Balorazio Batzordeak datorren urriaren 30ean aurkeztuko du urteroko txostena Legebiltzarrean, eta 1978tik 1999ra izandako 147 biktima agertuko dira bertan.
Araudiak memoria sustatzeko eta Gerra Zibilaren eta Frankismoaren biktimen erreparazioa bermatzeko neurri berriak ditu. Ikur frankistak desagerrarazteko pausoak aurreikuisten ditu, baita 150.000 eurorainoko isunak arau-hausteengatik.
Biktima guztiak ez dira pasiboak, gizarteak rol hori ezartzen dien arren. Badira beren esperientzia traumatikoa baliatzen dutenak pertsona bezala hazteko eta aberasteko. Devi Yerga kriminologo eta biktimologoak biktimen baitan murgildu gaitu