Arizonan 15 astetik aurrera abortatzea debekatuta dago. Hauteskunde egunean hori aldatu eta 24 arte luzatzearen aldeko kanpaina egiten ari da Stephanie Stahl Hamilton ordezkari demokrata.
AEBko hauteskunde-kanpainak mahai gainean jarri ditu berriro emakumeen ugaltze eta sexu eskubideak. AEBko 8 estatutan dute emakumeek aborturako eskubide mugatuta, eta 13tan, zuzenean debekatuta.
Kamala Harris AEBko presidenteorde eta hautagai demokratak eta Donald Trump presidentegai errepublikanoak oso bestelako jarrerak agertu dituzte abortuaren, migrazioaren edo kanpo politikaren harira. Trump, oldarkor, gezurrak ere bota ditu.
Alemania, Kanada, AEB, Frantzia, Italia, Japonia eta Erresuma Batuko agintariek geopolitikako gaiak jorratu dituzte goi-bileran, eta negoziazioen emaitzak 36 orrialdeko adierazpen batean bildu dituzte.
Frankismoaren azken urteetan 3.000 bat emakume hiltzen ziren urtero espainiar Estatuan. Euskal Herrian, horietako batzuk. Errealitate hori aldatu eta emakumeen aborto eskubidea gauzatu zedin Errenterian "abortu batzordea" sortu zuten.
Frantziako Parlamentuko bi ganberek (Asanblea Nazionala eta Senatua) batera bilkura bat egin dute astelehen honetan, eta abortu eskubidea Konstituzioan sartzeko behin betiko oniritzia eman dute, Frantzia eskubide hori indarrean duen munduko estatu bakarra izan dadin.
Frantziako Parlamentuko bi ganberek (Asanblea Nazionala eta Senatua) batera egin dute bilkura, eta abortu eskubidea Konstituzioan jasotzeari behin betiko oniritzia eman diote.
2020ko abendutik, 14. astera arte haurdunaldia etetea legezkoa da Argentinan. Alderdi ultraeskuindarrak are murriztaileago egin nahi du legea, osasunerako arriskuaren eta sexu erasoaren baldintzak ere kenduta.
Askabide sexu osasun klinikako arduraduna da Naroa Iturri. Abortuaren estigmaz, beldurraren doktrinaz, doan abortatzeko eskubideaz eta ordainpeko osasun mentalaz aritu da, besteak beste, Ainhoa, Lore eta Olatzekin.
Latinoamerika osoko feministek manifestazioak egin dituzte Abortua Despenalizatzeko eta Legeztatzeko Egunean. Herrialde batetik bestera abortuaren inguruko egoera desberdina da. El Salvadorren, esaterako, 30 urteko kartzela zigorra jaso dezakete abortatzen duten emakumeek.
Hileko ezgaitzaileengatik bajarako eskubidea aitortzen duen nazioarteko herrialde bakanetako bat da jada Espainiako Estatua. Europan aitzindaria da neurria. Mexikon eta Kolonbian ere antzeko legeak izapidetzen ari dira.
Gaurtik aurrera, hilekoaren min ezgaitzaileengatik baja eskatu ahalko dute Hego Euskal Herriko emakumeek. Europan aitzindaria da neurria. Halaber, beste bi lan-baja mota berri daude. Nork eska ditzake? Nola eskatu? Nork ordaintzen ditu? Erantzun guztiak, jarraian.
Hartara, emakumeek ospitale publikoetan abortatzeko aukera izan behar dute. Halaber, kontzientzia eragozle ez diren medikuak, alegia, abortua praktikatzeko prest daudenak, izan behar dituzte erkidego guztiek.
Beraz, lege honek berretsi egiten du emakumeak haurdunaldiaren lehen 14 asteetan haurdunaldia modu askean eteteko duen eskubidea. Gainera, 22. astera arte ere onartzen du abortua, emakumearen bizitza edo osasuna arriskuan badago edo fetuan anomalia larriak baldin badaude.
Gehiengo progresista baliatuta, Auzitegi Konstituzionalak atzera botako du PPk Zapateroren Gobernuaren abortuaren legearen kontra 2010ean aurkeztutako helegitea.
Joan den astean apelazio auzitegi batek agindutako murrizketak bertan behera utzi ditu momentuz Gorenak. AEB osoan egindako abortu kopuruaren erdia baino gehiagotan erabili ohi dute mifepristona.
Bidenen Gobernuak 7 eguneko epea du ebazpenaren aurkako helegitea sartzeko. Kamala Harrisek salatu duenez, "Sendagaien Agentziari zer egin behar duen esateko politikari batzuk egindako ahalegina" da.
Gainera, "Bizitza Giza Eskubidea da" izeneko legea ere onartuko dutela aurreratu du Wyomingeko gobernadoreak. Horren arabera, abortua legez kanpokoa izango litzateke ia edozein egoeratan, eta haurdunaldia etetea delitu larritzat joko lukete.
Urtarrilaz geroztik delitua da haurdunaldi eteteak praktikatzen dituzten kliniketan langileak eta pazienteak jazartzea. Ehun metroko distantzia gorde beharra daukate protesta egileek.
Bide politiko luze eta malkartsua igaro ondoren, Diputatuen Kongresuak argi berdea eman die Irene Montero Berdintasun ministroak bultzatu dituen bi legeei.
Nahiz eta azkenean sozialistek eta moreek akordioa itxi, LGTBI pertsonen eskubideen aldeko legeak azaleratu ditu Gobernuaren barruan desadostasun gehien.
2010eko Haurdunaldiaren Borondatezko Etenaren eta Sexu eta Ugalketa Osasunaren Lege Organikoaren arabera, abortua librea da haurdunaldiaren 14. astera arte, eta 14. astetik 22. astera, amaren bizia edo osasuna arriskuan badaude edo fetuak anomaliaren bat badu.
Klinikako langileek azaldu dutenez, batez ere Gasteizko zentroari eragiten dioten protesta horietara Espainiako Estatu osoko pertsonak joaten dira, eta antolatzaileek autobusak jartzen dizkiete joan-etorrietarako.
Konstituzionala berritu zutenetik bertan egingo duten lehen saio garrantzitsua asteazkenean hasiko da, aurreikusi dutenez; izan ere, gaurkoan abstentzioei eta errekusazioei heldu nahi diete.
Abortuaren Legea urratu dezaketen neurrien aurreko Juntaren gaitasun ezari buruzko errekerimendua egingo du Ministroen Kontseiluak. Voxek, bere aldetik, protokoloa betetzen ez bada, Gaztela eta Leongo Gobernua uzteko mehatxua egin du.
Gaztela eta Leongo abortuaren protokoloak sortutako polemikaren harira, Laura Garrido Euskadiko PPko idazkari nagusiak Vox alderdiari aurpegiratu dio gai interes elektoralerako erabiltzea.
Fernandez Mañuecok agerraldia egin du abortuaren aurkako planak sortutako eztabaidaren harira. Gobernukide duen VOXek, ordea, berretsi egin du osasun langileek protokolo guztiak bete beharko dituztela.
Espainiako Gobernuko bozeramaile Isabel Rodriguezek Gaztela eta Leongo Gobernuari ohartarazi dio ez duela "atzerapauso bakar bat" onartuko emakumeen eskubideen defentsan.
Pedro Sanchezen Gobernuak adierazi du ordenamendu juridikoaren mekanismo guztiak erabiliko dituela emakumeen abortatzeko eskubidea defendatzeko, indarrean dagoen araudian ezarritako baldintzetan. Gaztela eta Leonek haurdunei protokoloa aplikatzeko autonomia defendatu du.
Ostegunean Voxeko presidente ordeak iragarri zuen moduan, Gaztela eta Leongo gobernuak bihartik aurrera abortuaren kontrako neurriak jarriko ditu martxan. Moncloak, ordea, haurdunaldia borondatez eteteko araudia zehatz-mehatz errespetatu ezean, tresna legal guztiak erabiliko dituela adierazi du.
Voxek Gaztela eta Leonen ezarri nahi duen arau polemikoak abortatu nahi duten emakumeei euren fetuen bihotz taupadak entzutea eskaintzea ezarri nahi du, abortatzeko asmoa bertan behera utz dezaten helburuarekin.
PPk, Voxek eta Ciudadanosek kontrako botoa eman dute. Horrela, Kongresuak Espainiako Gobernuko Berdintasun Ministerioak bultzatutako erreforma baimendu du; 2010ean onartu zuten testua, eta orain, Senatuan jarraituko du tramitazioak.
Askabide klinikako Donostiako arduraduna da Naroa Iturri. Haurdunaldi eteteak egiten dituzte besteak beste, eta, ikusi duenagatik eta profesionalekin hitz eginda, sexu heziketan atzerapausoak ikusten ditu. Kondoi gutxi "mutilak ez duelako nahi". Pornoak kalte handia egin duela uste du.
Naroa Iturri erizainarekin izan da Izaskun Moyano. Abortuari buruz aritu dira, gai horren inguruan izan ditzakegun edozein zalantza argitzeko helburuarekin.
Hauteskunde hauetan abortu eskubidearen etorkizuna ere jokoan dago Estatu Batuetan. Auzitegi Gorenak abortuaren legedia estatuen esku utzi zuenetik, 15 estatutan debekatu edo mugatu dute abortatzea. Gaiak zatiketa handia eragiten du herritarren artean, eta New Yorkeko klinika baten ikusi dugu hori.