Zinemaldia 2020 | Donostiako Nazioarteko Zinemaldia 2020

Zinemaldia

12:25

Zinemaldia

Elkarrizketa

Maddi Barber: 'Itoitzek eragiten dizkidan kontraesanak filmatu nahi nituen'

Natxo Velez | eitb.eus

Nafar zinemagileak Itoitzen urak hartutako lurraldearen inguruan filmatutako dokumentala Donostiako Zinemaldian lehiatuko da, Zabaltegi-Tabakalera begirada berriak bilatzen dituen sailean.

  • Whatsapp
  • Whatsapp
  • Bidali

Maddi Barber zinemagilearen (Iruñea, 1988) buruan hamaika buelta egin ditu galdera honek aspaldidanik: nola bizi daiteke jendea bizitoki, babesgune, erreferentzia zituzten haranak, herriak eta etxeak orain urpean daudela jakinda?

Erantzunaren bila, ondo ezagutzen dituen haranetara hurbildu da Barber Donostiako Zinemaldiko Zabaltegi-Tabakalera sailean lehiatuko den film labur dokumental honetan, Artzibar eta Longidara, Itoizko urtegiko urak hartutako lurrean izandako eraldaketa bortitzak bertako bizitza, animaliena eta gizakiena, nola aldatu duen ulertzen eta azaltzen saiatzeko.

Galde-erantzun horietatik jaio zen ‘592 metroz goiti’ dokumentala, urtegiaren gehienezko kotatik (592 metro, hain zuzen ere) gora bizitzak bidea nola egiten duen erakusten duen lana. Maddi Barberrekin hitz egin dugu, Kimuak programaren 2018ko uztarako hautaturiko lanaz gehiago jakiteko.

Zerk piztu zizun Itoizko uren gaineko bizitza dokumentalera eramateko gogoa?

Alde batetik, galdera batek piztu zidan gogoa: Nola bizi gaitezke gaur hemen, jakinda ezagutu dugun bailara, gure herri eta tokiak, egunero ikusten dugun ur horren azpian daudela? Zer-nolako bizitza da posible horrelako eraldaketa baten ondoren?

Bestalde, gaur egungo paisaia oso arraroa iruditzen zitzaidan, ederra eta latza aldi berean; urtegiaren urak behera egiten duenean urpean dagoen guztia azaleratzen da: errepideak, zuhaitzak, posteak, ibaiak...

Paisaia horretara hurbildu nahi nuen eta leku horrek niregan eragiten dituen kontraesanak filmatu nahi nituen.

Bizitzak bidea egin du Itoizko inguruan, halabeharrez, 592 metrotik gora, filmean ikusten denez. Bertako bizitza zertan aldatu dela esango zenuke? Zer helduleku dituzte eskualde horretako biztanleek? Nola egin dute aurrera?

Ehunka urteko herriak desagertzeak aldaketa erraldoia ezarri du eskualdeko historian. Lekua beste bat da orain. Lehen zegoena ezagutzen dugunok ez daukagu errealitate hori ekiditeko modurik, eta iruditzen zait zonalde honetan animaliek ere biografia paraleloa izan dutela.

Proiektuarekin hasi nintzenean, konturatu nintzen animaliak bitartekari zirela gizakien eta urtegiaren arteko erlazioan. Animaliak uretatik gertu zituztelako hurbiltzen ziren pertsona asko urtegiaren ertzetara. Horrek interes handia piztu zidan; izan ere, biztanleetako batzuek beren herriak zituzten urpean, eta animaliek nolabait "laguntzen" zieten errealitate horretara berriro hurbiltzen.

592 metroz goiti

Modu berean, Itoizko urtegiko obrek beste espezieekiko zaintza lanak areagotzea eragin zuen, jende asko egon zen desagertzeko arriskuan zeuden espezieak zaintzen. Hala ere, kalteak handiak izan dira alde guztietatik begiratuta, eta sentsazioa da orain lurralde berrira egokitzen ari garela, gizakiak eta baita animaliak ere.

Nyongo jaialdian aurkeztu zenuen dokumentala. Zer harrera igarri zenuen?

Iruditu zitzaidan jendeari gustatu zitzaiola lana. Beste urtegi bati buruzko lan batekin batera jarri zuten, eta elkarrekin indarra hartu zuten. Banekien Itoizen gertatutakoa leku askotan gertatu dela eta gertatzen ari dela, baina konturatu nintzen zinema tresna indartsua zela horrek eragiten duen gatazka dokumentatu eta kontatzeko.

Ilargi unaia eta Javier basozaina aukeratu dituzu Itoizko urtegiaren gaineko lurren egungo egoerara hurbiltzeko. Zergatik?

Biak animaliekin duten erlazioa dela medio gerturatzen dira Itoizko urtegiko uretara. Biek ikusi dute lurraldearen eraldaketa, eta sumatzen nuen mundua ulertzeko modu berezia dutela, lotura nabarmena dutela beste espezieekin eta lurraldearekin.

592 metroz goiti

Zerk eusten die bertan?

Haiei galdetu beharko genieke hori, baina nik uste dut lurralde horrekiko loturak eusten diela bertan. Lotura estua da, zerbait handiagoaren parte zaren susmoa. Eta leku hori zaintzeko nahia eta konpromisoa, are gehiago Itoizko urtegia egin eta gero.

Espero zenuen Zabaltegi-Tabakalera sailean izatea? Zelan bizi nahiko zenuke Donostiako Zinemaldian izateko esperientzia?

Niretzat ohore izugarria da Zinemaldian eta bereziki Zabaltegi-Tabakalera sailean egotea. Lasai bizi nahiko nuke esperientzia hau. Lana eginda dago, eta disfrutatu nahiko nuke orain.

Ikasi egin behar dudan zerbait da, zeren eta kezka eta larritasun puntu batekin bizi izan ohi ditut horrelako jendaurreko ekitaldiak. Hala ere, gogo handia daukat film asko ikusteko, azkenaldian ez baitut apenas ezer ikusteko aukerarik izan.

Itoizi buruzko bigarren lan bat duzu esku artean. Nolakoa izango da?

Bai! 592 metroz goiti bukatu nuenean konturatu nintzen gai asko landu gabe utzi nituela. Filma Itoizko urtegiarekin gertatutakora gerturatzen da, baina, espazialki eta gaiari dagokionez, muga 592 metroan zegoen.

Orain muntatzen nabilen lanak beste norabait eramango nau, Itoitzekin Elkartasuna taldekoek grabatutako irudietara, zonaldeko jendeak egun urperatutako lurrekin egiten dituzten ametsetara, Itoizko urtegiko uretara eta bertan bizi diren biztanle berrietara... Diptiko baten moduan ikusten ditut bi lanak. Besteak 592 metrotik gora egiten bazuen, honek behera joko du.

592 metroz goiti

Iruzkinak

    Bisitatuena

      Kargatzen ikusiena
      Kargatzen ikusiena