Bilboko Arte Ederren Museoa

XII. mendetik XIX. mendera bitartean datatutako 40 eskuizkribuko sorta bat paratu dute Bilboko museoan. Jose Maria Arriola bilbotar notarioak eta Rosa Lerchundi haren emazteak 20.000 ale inprimatu dauzkate, horien artean 140 inkunable, eta 15.000 eskuizkribu.

Zuloagaren hastapenetako irudia musikari ospetsuaren erretratua da. Hogeita hiru urte zituela egin zuen, Parisen ikasten ari zenean. Artelana enkantean erosi du Museoak, 54.600 euro ordainduta. Begoña Maria Azkuek utzitako ondarearekin erosi ahal izan da.

Azken hiru hamarkadetan ekoitzitako Europako, Ipar Amerikako eta Latinoamerikako artearen obrak jaso ditu museoak.

BBKateak ekimenaren baitan, Godofredo Ortega Muñoz (San Vicente de Alcántara, Badajoz, 1899-Madril, 1982) eta Eduardo Chillida (Donostia, 1924-2002) artisten 21 lan aukeratu ditu Javier González de Durana historialariak.

Hirurogei lanetik gorako aukeraketa baten bidez (margolanak, eskulturak, kartelak eta plano arkitektonikoak), erakusketak Ramón de la Sota y Llanok eta haren ondorengoek sortu zuten arte bilduma erakusten du. 

Lau metroko altuerako eta 18 tonako pieza hau BBVArena da, eta Chillidari eskatu zion, 1990ean, bankuaren egoitza nagusirako. 2018an, berriz, eraikineko obrak zirela eta, Chillida Lekura lekualdatu zuten, eta han egon da ikusgai ordutik.

Arte Ederren Museoko zuzendariaren arabera, Juan Ignacio Vidartek "kulturaz gain, museoak gizartean, hirian eta ekonomian ere eragina duen eredu bat sortu du".

Britainia Handiko arkitektoarena da museoa handitzeko lanen proiektua, "Agravitas" izenekoa. Lanak 2022ko azaroan hasi ziren eta urte honetako amaierarako bukatuta egongo direla aurreikusten da.

Sarrera doakoa zela aprobetxatuta, milaka lagunek bisitatu dituzte gaur Hego Euskal Herriko museoak, eta ilara luzeak sortu dira batzuetan.

Windsor Kulturgintza galeriakoak ziren lanak, eta egile hauenak dira, besteak beste: Ramón Carrera, Carmén Isasi, Pedro Manterola, Dora Salazar, Txomin Badiola, Iratxe Larrea, Pello Irazu, Juan Luis Goenaga, Menchu Lamas eta Darío Urzay.

Jose Arrueren beirate bat, Francisco Durrioren burdin hesi bat eta Nemesio Mogrobejoren eskultura bat nabarmentzen dira Arte Ederren Bilboko Museoak zaharberritutako lanen zerrendan. Museoan ikusgai daude dagoeneko.

Basterretxeak eskultore, pintore eta zinemagileak altzari-diseinatzaile gisa egin zuen lana jasotzen du erakusketak, baita arkitekturarekin izan zuen harremana ere. Maiatzean, ehun urte izango dira Basterretxea jaio zenetik.

'Bilduma Partekatua' proiektua 2020. urtean jarri zen abian, eta ordutik, Gasteizko Artium Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Bilboko Arte Ederren Museoak eta Donostiako Tabakalera zentroak elkarrekin parte hartzen dute jardunean dauden euskal artisten lanak erosteko batzordean.

Eraikin zaharra ukitu gabe, beste eraikin bat jarriko dute Bilboko Arte Ederren Museoaren gainean. V itxurako sei zutaberen gainean egongo da egitura berria, eta horietako lehenengoa ipini dute gaur.

Proiektua Arte Ederren Bilboko Museoaren eskariz osatu dute. Bi salbuespen egoeratan, konfinamenduan eta handitze lanetan, museoan erregistratutako soinuetatik abiatuta liburu bat eta soinu instalazio bat sortu dituzte.

Arte Ederren Bilboko Museoak laga dio Chillidaren eskultura erraldoia Hernaniko museoari, eta 13 tonako pieza bertan egongo da ikusgai Bilboko arte espazioko lanek irauten duten bitartean.

"Topagunea IV" (1973) eskultura martxoaren 30etik aurrera egongo da ikusgai Hernaniko museoan urtebetez, Bilboko museoko lanak egiten dituzten bitartean.

Anselmo Guinearen "Emakume nekazaria" (1855) olioa da museoak jaso duen obretariko bat. Guinearen kostumbrismorik onenaren adierazgarri den obra Maria Luz Armentia Garamendi andrearen legatua da.

Ekitaldian "denboraren kapsula" bat lurperatu dute, hainbat objekturekin. Handitze-lanek 45 milioi euroko aurrekontua dute, eta 22 hilabete iraungo dutela aurreikusten da.

Museoaren handitzeaz arduratuko diren arkitektoak, Norman Foster britainiarra eta Luis Maria Uriarte, poz-pozik agertu dira eman zaien lanarekin.

Arte Ederren Fakultateko dekanoak “Egun On Euskadi” saioan azaldu duenez, artea bozgorailu handi bat da aldarrikapenak egiteko eta normala da horrelako ekintzak egitea. Dena dela, uste du museoek lan horiek babesteko erantzukizuna dutela.

Bilboko Guggenheim museoa segurtasun neurriak zorroztu dituzten munduko artegune nagusien artean dago. Euskadiko museoetan kezka zabaldu da, aktibisten ekintzak gero eta ugariagoak direlako. Pradoko museoak 2019. urtean klimaren beroketaz ohartarazi nahi zuen kanpaina martxan jarri zuen.

De la Sota familiak 300 bat artelan zituen gordeta, gehienak Ibaiganen. Gerra Zibilaren ostean, Francok artelan horiek guztiak kendu zizkion familiari.

Erakusketa berrian garai eta diziplina ezberdinetako artistak bikoteka elkartu dituzte. Astelehenean inauguratuko duten erakusketaren abiapuntua Euskadi plazako sarrera izango da baina irailera arte bi ateak egongo dira zabalik handitze lanak atzeratu egin direlako.