Maiatzaren 22tik Basurtuko Ospitalean zegoen 82 urteko emakumea, eta atzo arratsaldean zendu zen, EITBk baieztatu duenez. Estatu Islamiarrak Bamiyan hirian egindako erasoan zauritu zen. Atentatu hartan, hiru kataluniar eta hiru afganiar ere hil ziren.
Ezbeharrean Afganistandik zetozen familia osoak hil dira. Duela zortzi egun abiatu ziren belaontzi batean Turkiatik. Birizik atera diren 12 pertsonen arabera, 66 lagun egongo lirateke desagertuta.
Gaineratu dutenez, bere egoeraren larritasuna dela eta, Tamayo sedatuta eraman behar izan dute hegazkinean, eta horrela jarraitzen du ospitaleko suspertze arean.
Alberto Loizate Basurtuko Ospitaleko Kirurgia Orokorreko buruak Araceli Tamayoren osasun egoeraz hitz egin du, asteazken honetan iritsi baita Afganistanetik atentatua jasan ondoren.
Medikuek bere egoera aztertu ondoren, 82 urteko emakumea Basurtuko Ospitalera eraman dute aseguru-etxeak berak jarritako anbulantzia medikalizatu batean.
Araceli Tamayo aberriratuko duen hegazkin medikalizatua 17:00ak aldera iritsiko da Bilboko Aireportura eta handik, segur aski, Basurtuko ospitalera eramango dute. Osakidetzak Bizi Euskarri Aurreratuko anbulantzia bat prest izango du, beharrezkoa balitz erabiltzeko.
Jose Manuel Albares Espainiako Gobernuko Atzerri Gaietarako ministroak jakinarazi du Araceli Tamayo joan den asteburuan Afganistanen larri zauritutako emakume bilbotarraren egoerak okerrera egin duela. "Medikuen informazioaren zain gaude, etxerako bidaia antolatu ahal izateko", gehitu du.
Kutxabankeko presidenteak jakitera eman duenez, BBK-ko langile ohia bankuko Erretiratuen Elkartearekin harremanetan jarri da eta "ondo" dagoela jakinarazi die.
Araceli Tamayo, 82 urteko bankako erretiratua eta bidaiari amorratua, Kabulgo ospitale batean dago. Hiru turista katalan hil zituzten atentatuan. Estatu Islamikoak bere gain hartu du erasoa.
Zauritua "egoera kritikoan baina kontziente" dago. Hildakoetako bi Bartzelonan eta Terrassan farmazia bana zuten ama-alabak dira. Zazpi pertsona atxilotu dituzte erasoarekin zerikusia dutelakoan.
5.000 turista atzerritar inguru jaso zituen Afganistanek 2023ko martxotik 2024ko martxora bitartean, talibanen menpe egon arren eta nazioarteak bertara ez joateko gomendioa egin arren.
Joseba Urquiolak Bilboko bidaia-agentzia batean egiten du lan, eta, bere ustez, astakeria hutsa da, eskura dagoen informazio guztia izanda, agentzia batek turistak Afganistanera bidaltzea; izan ere, bertakoentzat segurtasunik ez bada, gutxiago kanpokoentzat.
Zauritua "egoera kritikoan baina kontziente" dago. Hildakoetako bi Bartzelonan eta Terrassan farmazia bana zuten ama-alabak dira. Zazpi pertsona atxilotu dituzte erasoarekin zerikusia dutelakoan.
Erasoa Bamyanen egin dute, Afganistan erdialdeko izen bereko probintziaren hiriburuan. Talibanen Gobernuak jakinarazi duenez, lau pertsona atxilotu dituzte. Espainiak itxita du Kabulen duen enbaxada 2021eko abuztutik, eta Atzerri Ministerioak "Afganistanera inola ere ez bidaiatzea" gomendatzen du.
Herrialde eskandinaviarrak dira, Norvegia, Danimarka eta Suedia tartean, kazetaritza askatasunez egiteko onenak. Zerrendaren azken postuetan ageri dira, ordea, Siria, Afganistan eta Txina. Espainiak eta Frantziak euren postuak hobetu dituzte.
Save The Childrenen arabera, Sudan, Somalia, Kongoko Errepublika Demokratikoa, Afganistan, Birmania, Ukraina, Etiopia, Hegoaldeko Sudan, Gazako Zerrenda, Turkia eta Siria izan ziren herrialde kaltetuenak.
MOEk jakinarazi du 6,5 graduko lurrikara bat izan dela, eta beste erreplika batzuk ondoren. Joan den astean, mila pertsona baino gehiago hil ziren inguru horretan lurrikaren ondorioz, Afganistango Hondamendiak Kudeatzeko Ministerioaren arabera.
Lurrikarak bereziki astindu du Zindah Jan barrutia, Herat probintzian. Bertan dozena bat herrixka erabat suntsituta geratu dira. 1998tik Afganistanen izan den hirugarren lurrikararik hilgarriena da.
Litekeena da hildako eta zauritu kopuruak gora egitea. Zinda Jan barrutiko hamabi herri guztiz suntsituta geratu dira. 2.000 lagun baino gehiago ebakuatu dituzte.
Liderraren agindua bete da, baina nekazariak bizitzeko alternatibarik gabe gelditu dira eta askok emigratzea beste aukerarik ez du. Adituek ohartarazi dute mendebaldeak droga edo errefuxiatuen artean aukeratu beharko duela. Afganistanen milioitik gora drogazale daude, biztanleen % 8.
Nilofar Bayat errefuxiatu afganiarra 2021eko abuztuan iritsi zen Bilbora bere bikotekidearekin, Talibanek Gobernua hartu eta hiru egunera. Azken hilabeteetan zailtasun ekonomikoei aurre egin ezinda egon ostean, Alemaniara joatea erabaki zuten familiarengana.
Herritarren eskubideen atzerakada izugarria izan da Afganistanen talibanak boterea hartu dutenetik. Emakumeak dira gehien sufritzen dutenak: debekatuta dute ikastea, zapia eraman behar dute derrigorrez eta ezin dira bakarrik kalera irten.
Talibanek murrizketa ugari ezarri dituzte denbora horretan emakumeen eskubideen aurka, eta herritarren krisi humanitarioa eta ekonomikoa larriagotu egin da, nazioarteko komunitatearen babesik ezagatik.
Ghani presidenteak ihes egin ondoren, talibanek garaipen militarra berretsi zuten, eta afganiar askok herrialdetik alde egin behar izan zuten, irudi oso gogorrak utziz.
AK13 eta Superiors Crew, Afganistango hip hop eta breakdance talde ezagunetako kide da Jawad Sezdah. Herrialdearen egoera salatzen zuten euren hitzetan eta milioika ikustaldi zituzten Youtuben. Horrek oso arriskutsu bihurtzen zituen talibanentzat.
Australiako Auzitegi Federalak atzera bota du Ben Roberts-Smithek —Australian bizirik dagoen soldadu kondekoratuena— hiru hedabideren aurka difamazioagatik jarritako salaketa; izan ere, Afganistanen gerra krimenak egin izana leporatzen zioten, baina epaileak informazioa "egiazkoa" dela ebatzi du.
Emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, Afganistango Batzar Nazionaleko lehen emakume presidenteordea izan zen. Bere herrialdean geratu diren emakumeen egoera munduratu nahi du.
Mundua asaldatu duen Ukraina eta Errusia arteko gerran azpimarra eginda, Mikel Reparaz EITBko nazioarteko gaien arduradunarekin aztertu ditugu aurtengo albiste nabarmenenak. Iranen eta Afganistanen izaten ari den giza eskubideen urraketari ere heldu diogu, eta Nilofar Bayat elkarrizketatu dugu.
19 urteko neskaren ametsa zen unibertsitatera iritsiko zen familiako lehen emakumea izatea. Kolpe gogorra izan da debekua. Bere amak ere egoera bera bizi izan zuen duela hogei urte, eta harena bezalako etorkizun tristea izateren beldur da. Marwak eta haren anaia Hamidek ez dute haserrea ezkutatzen.
Agintean daudenetik, emakumeen eskubideak urratzen dituzten beste zenbait erabaki ere hartu dituzte; besteak beste, bigarren hezkuntza debekatzea, toki publikoetan gizonezkoak eta emakumezkoak bereizita egotea, eta burkaren erabilera derrigortzea.
Terrorismoaren kontrako epailea da Nazima Nezrabi eta talibanen aginpeko Afganistandik ihes egin zuen iaz, senideekin. Bilbon eman diete asiloa eta bertan jaio da bere alaba: "Afganiarrek inork baino hobeto ulertzen ditugu ukrainarrak. Haien mina gurea da. Munduak ezin gaitu ahaztu".
NBEren agentzia horren zuzendari exekutiboak nabarmendu duenez, "arreta humanitarioa behar duten haurren kopurua azken urteetako handiena da". Izan ere, aurten egoerak okerrera egin du, besteak beste, Ukrainako gerraren, elikagai ziurtasun ezaren eta gaixotasunen agerraldien ondorioz.
Haizebegi festibalaren baitan Afganistango Afghanistan National Institute of Music orkestrak Talibanen garaipenaren ostean herria utzi eta eskaini duten lehen kontzertua eman dute Baigorrin, bertan 2015an aterpetu zituzten hainbat errefuxiaturi omenez.
Afganistango hiriburuko mendebaldean gertatu da leherketa, ikasleak sarrera azterketak egiten ari zirenean. Inguru horretan bizi diren asko Hazara dira, gehienbat xiita den gutxiengo etniko batekoak, Estatu Islamikoaren jomuga izan dena lehenago ere. Hildakoen kopuruak gora egin dezake.
Erasoa Afganistango hiriburuaren mendebaldean gertatu da. Bertan bizi dira hiriko hazara eta xiita komunitate minoritarioen zati handi bat. Hildako gehienak ikasleak dira.
Munduko herrialderik gazteenetako bat da Afganistan, baina haurtzaroa ez da batere erraza. Kaleko haurrei laguntzen dien eskola batean izan gara, eta haien gela hutsik topatu dugu.
Emirerriaren etorrerak krisi ekonomiko bortitza ekarri du eta familiek aurre egin ezinik jarraitzen dute. Egoera krudel horretan, Afganistanen, jan ahal izateko, familiek alabak saltzen dituzte.