NASAk eta SpaceXek Nazioarteko Espazio Estaziora bidalitako zortzigarren misio komertziala Floridatik abiatu da igande honetan. Misioa hiru estatubatuarrek eta errusiar batek osatzen dute. Bi aldiz atzeratu zuten jaurtiketa, haizete bortitzengatik.
Milioi bat kilometro baino gehiagoko bidaia baten ondoren, Intuitive Machines enpresaren Odysseus modulua arrakastaz ilargiratu da Malapert A kraterraren ertzean, Ilargiaren hego polotik 300 kilometro ingurura.
Eremu jendetsuetan hegaldiak egiteko asmoa du NASAk, soinua herritarrek nola hautematen duten jakiteko, gaur egun lur gaineko hegaldi supersoniko komertzialak debekatzen dituzten arauak doitzeko itxaropenarekin.
ULA enpresak Vulcan Centaur suziri berria jaurti du Floridatik, NASAren instrumentuz betetako Peregrine moduluarekin, Ilargiaren azalera aztertzeko. Peregrine izango da 50 urte baino gehiagoren buruan ilargira iritsi den lehen modulu estatubatuarra.
Ibilgailu propulsatzaileak "programatu gabeko desmuntatze arina" izan du, eta azkenean eztanda egin du. Kohete erraldoi hori jaurtitzeko bigarren saiakera izan da, apirilean ere kale egin ostean.
Espazio-ontzia prest dago 3.600 milioi kilometroko bidaia egiteko. SpaceX enpresaren Falcon Heavy kohetearekin batera jaurti ondoren, bidaia sei urtez luzatuko da, eta, ondoren, asteroidearen inguruan orbitatuko du, 2031ra arte.
Ikusmin handiaren erdian, Bennu asteroidearen laginak dituen NASAren kapsula 08:52an (14:52 GMT) lurreratu da Utahko basamortuan (Estatu Batuak), zazpi urteko bidaiari amaiera emanez. NASAk sare sozialetan partekatutako bideoa.
Nola lortu zuen Lurrak molekula organiko eta ur likido ugari izatea, bizitzarako funtsezko bi osagai alegia? 'Osiris-Rex' misioa galdera horri erantzuten saiatuko da, molekula organikoetan aberatsa den Bennu asteroidearen konposizioa aztertuz.
Azken orduetan, Errusiak espaziontzi bat bidali du ilargira. Helburua, beste inor baino lehen iristea ilargiaren hego polora, bertan dauden ur izoztuak ustiatu ahal izateko. India ere asmo beraren atzetik doa, eta jakina da NASAk datorren urtean tripulazioa bidaliko duela.
Britaina Handiko 80 urteko atleta olinpiko bat, eta zozketa batean bidaia irabazi duten Antigua eta Barbudako ama- alabak dira. Mexiko Berritik aireratu duten ontzi batean, espazioa hasten den mugaraino ailegatu dira.
Europako Agentzia Espazialak Euclid teleskopioa aireratu du larunbat honetan, AEBko Cañaveral Lurmuturretik. Unibertsoaren 3D mapa handiagoa eta zehatzagoa sortzea eta duela 10.000 milioi urteko galaxiak zelakoak ziren ezagutzea izango ditu helburu.
Egun bateko atzerapenaren ondoren, koheteak Jupiterrera eramango du Europako Espazio Agentziaren (ESA) Juice zunda. Bere zeregina planeta horretan eta bere hiru ilargi ozeaniko handitan (Ganimedes, Kalisto eta Europa) behaketa zehatzak egitea izango da, hauetan ur likidorik ba ote dagoen jakiteko.
Zortzi urteko bidaia baten ondoren, JUICEk (Jupiter Icy Moons Explorer) gas-planeta erraldoiaren eta bere hiru ilargi ozeaniko handien (Ganimedes, Kalisto eta Europa) behaketa zehatzak egingo ditu.
Artemis II misioaren jaurtiketa 2024rako dago aurreikusita, Bill Nelson NASAko administratzaileak baieztatu duenez. Lehen aldiz, emakume bat eta gizon beltz bat izango ditu tripulazioak.
Espainiako Estatuko hainbat puntutan bart burua altxa zutenek meteoritoak ziruditen argidun objektuak ikusi zituzten zerua zeharkatzen. Ez ziren meteoritoak, ezta objektu hegalari ezezagunak ere. Adituek zabor espaziala dela baieztatu dute; satelite militar estatubatuar bat, zehatz esanda.
Azken eskafrandra duela lau hamarkada diseinatu zuen NASAk. Hau seguruagoa eta eraginkorragoa izango da. Axiom Space enpresak garatu du, eta astronautentzat malguagoa egin dute, mugimenduak errazteko.
Tripulazioa lau astronautak osatzen dute. Horien artean, Anna Kikina, 20 urtean espazio-ontzi estatubatuar bat gidatu duen lehenengo errusiarra, eta Nicole Onapu Mann, espaziora joan den lehenengo indigena amerikarra.
Marteko meteorologiari buruzko azterketaren emaitzak plazaratu ditu NASAk. Nature Geoscience aldizkarian argitaratuko da Marteko atmosferaren azterketa. Marten -55 gradu zentigratuko tenperatura egiten du.
Ozono-geruzarako kaltegarriak diren substantzia kimikoen % 99 mundu mailan pixkanaka desagerrarazteari esker, geruza berreskuratu eta klima-aldaketa moteldu egiten da.
"Science" aldizkariaren arabera, kosmosaren esploratzaile honen garrantzia urteko aurrerapen zientifiko garrantzitsuena izan da. Aldizkariak 2022ko hamar mugarri aukeratu ditu.
Artemis I misio historikoa amaitzear da. Igande arratsaldean, tripulaziorik ez duen Orion ontzia Pazifikoan itsasoratuko da, 25 egunez espazioan ibili ostean. Misioaren helburu nagusia pertsonak berriro ilargira eramatea da, eta gero han kokagune bat ezartzea Martera iristeko.
Idoia Mujika materialen fisika zentroko kideak Euskadi Irratiko Zientzia gosarian, NASAren Artemis misioaren xehetasunak kontatu dizkigu. Lehen urratsa da 50 urte geroago gizakia berriro ere ilargira bidaltzeko.
Javier Armentia Iruñeko Planetarioko zuzendari eta astrofisikariak NASAren programaren nondik norakoak aztertu ditu, Ilargira misio tripulatu batean itzultzeko. Lau saiakerak huts egin ondoren, espazio agentziak kohete bat jaurtitzea lortu du.
NASA AEBko espazio agentziak goizean, Euskal Herrian 07:48 zirenean, jaurti ditu Ilargia jomuga duten SLS kohete erraldoia eta Orion espazio ontzia. Tripulazio gabeko misioa da Artemis I hau, baina proba gisa erabili nahi dute gerora tripulatutako beste bat bidaltzeko.
Astronautek galdutako torloiu, lanabes edota kableetatik hasi eta autobus baten tamainakoak izan daitezkeen satelite eta kohete zatiek osatzen dute zabor espaziala. 500.000 inguru izan daitezkeela uste da.
Talka baino lehen, Dimorphosek 11 ordu eta 55 minutu behar zituen Didymos izeneko beste asteroide handiago baten inguruan biratzeko. Ontziak orbita hori 32 minutuz murriztea lortu zuen.
NASAk Dart zundarekin egindako esperimentuak zer-nolako eragina duen azaldu du Ana Galarraga zientzia dibulgatzaileak "Hitzokei" saioan. Etorkizunera begira duan garrantzia nabarmendu du, besteak beste.
Iruñeko Planetarioaren zuzendari eta astrofisikoak NASAren misioaz hitz egin du, baita asteroideren batek Lurrean jotzeko aukeraz ere: "Eguzki Sistemaren historiaren denboraldi lasai batean bizi gara".
Joan den larunbatean, NASAk iragarri zuen, urakanaren ondorioz, irailaren 27rako aurreikusita zegoen Artemis I misio historikoaren jaurtiketa atzeratu egingo zela.
Zientzialariek egunak edo asteak beharko dituzte operazio historiko honek bere helburua bete duen jakiteko. Asteroidearen orbita mugitzea zen xedea, etorkizunean Lurra mehatxupean jar dezaketen objektuetatik babesteko teknika gisa.
NASAk historia egin du, espazio-ontzi batek asteroide baten aurka abiada bizian talka egitea lortu baitu, bere ibilbidea desbideratzeko helburuarekin. Lurra etorkizunean objektu espazial arriskutsuetatik babestu ahal izateko ezinbesteko froga da hau.
DART espazio zundak asteroide baten aurka talka egingo du irailaren 27ko 01:04ean, Lurrerantz gerturatuko balitz desbideratzeko gai izango ginatekeen frogatzeko.