Nafarroako Gobernuak eskuin muturreko taldeek edo funtzionario publikoek eragindako motibazio politikoko ekintzen 12 biktima aitortu ditu, besteak beste, Guardia Zibilak eraildako Mikel Arregi eta Mikel Zabalza. Albistea jakin berritan, EITBrekin hitz egin du Idoia Zabalzak, Mikelen arrebak.
Nafarroako Gobernuak aurrenekoz aitortu ditu biktima gisa Guardia Zibilak eraildako Mikel Zabalza eta Mikel Arregi. Errekonozimendu eta Erreparazio Batzordeak atzera bota ditu lau eskaera, eta prozeduraren fase desberdinetan dauden beste 60 espediente aztertzen ari da.
Lehen Hezkuntzako ikasleekin generoa, memoria historikoa edo migrazioa bezalako gai gatazkatsuak lantzeko GATAI (gatai.eus) proiektu pilotua abiatu du EHUko irakasle talde batek. Hala, album ilustratuen bidez gizartean pil-pilean dauden gaiak jorratu dituzte Gipuzkoako hainbat ikastetxetan.
Duela ia 2 urte zuten "Espainiako Gerra Zibilaren Museo Birtuala", eta hasieran gazteleraz eta ingelesez soilik iraku zitekeen arren, egun, euskaraz ere badira zenbait sarrera eta hori EHUko “Biography & Parliament” ikerketa taldeak landu du,tartean,Unai Belaustegi Historia Garaikidean Doktoreak.
Eusko Jaurlaritza duela 85 urte Bearnon zabaldu zen Gurseko kontzentrazio esparruan egindako omenaldian izan da igande honetan. Ia 6.000 euskal herritar baldintza negargarritan izan zituzten 1939 eta 1946 artean bertan.
Hogei bat elkarte memorialistek protesta egin dute koadro erakusketa bitxi baten bidez. Urtasun artistaren lanak dira. Elkarteen arabera, monumentua eraistea da bide bakarra familien memoria eta egia, justizia eta erreparazioa errespetatzeko.
Pedro Sanchez Cuelgamuros Haranean izan da, familiek eskatutako frankismoaren 160 biktima desobiratzeko eta identifikatzeko egiten ari diren lanak bertatik bertara ezagutzeko.
Lehendakaria eta Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketarako sailburua ere izan dira goizean goiz Durangon egin den ekitaldi instituzionalean. 1937an, Italiako abiazioak Francoren esanetara egindako bonbardaketan, 213 pertsona hil zituzten Durangon eta 13 Elorrion.
Gainera, hainbat lore-eskaintza egin dituzte Durangoko, Gernikako, Gazako eta Ukrainako biktimen omenez. 1937ko martxoaren 31n, Italiako hegazkinek eta Francoren Armadak Durango bonbardatu zuten. 213 herritar hil ziren.
Gogora Institutuak 14 pertsonaren gorpuzkiak aurkitu ditu Zornotzako hilerrian, eta aztarnen arabera, herriko Odol Ospitaletik edo zuzenean inguruko gerra-fronteetatik eramandako gudarien eta milizianoen gorpuzkiak dira.
Hilerri horretako indusketaren bigarren faseko lehen emaitzak dira. Lehenengo fasean, 2023ko abenduan, Zornotzatik gertu zeuden gerra-fronteetan hildako 54 gudariren gorpuzkiak atera zituzten lurpetik.
Aurreko lanetan, 2023ko abenduan, 54 pertsonaren gorpuzkiak atera zituzten lurpetik. Gerra garaiko odol ospitaletik edo zuzenean gerra-fronteetatik iritsitako gudari eta milizianoak direla uste dute.
Gizarteak kaleak hartu ditu gaur Argentinan, "Nunca Más" lelopean. Mileiren Gobernuak diktaduran desagertutakoen kopurua zalantzan jarri izanari erantzunez, "30.000 dira" esan diote, ozen eta argi. Buenos Airesen, ezkerreko gazte mugimendua eta Maiatzeko Plazako amak izan dira protagonista.
40 urte epaitegietan borrokatzen eman ondoren, "Pasaiako badian gertatu zena" ofizialki onartu ez izana deitoratu dute, eta salatu dutenez, epaitegiek "hilketa zantzuak daudela onartu arren, ez dute kasua argitzeko borondaterik izan".
Martxoaren 31n, udalerri horretako Udalak 1937an jasandako erasoan hildako 213 pertsonen omenez antolatuko duen ekitaldi instituzionalean hartuko dute parte.
Karlos Saldise pasaitarra 1980an erail zuten, Batallón Vasco-Español eta Gupos Armados Españoles taldeek bere gain hartu zuten eraso batean. Aurten Eusko Jaurlaritzak Giza Eskubideen urraketen biktima gisa aitortu du eta horren harira bere bi arrebekin, Mays eta Karmelerekin hitz egin dugu.
Manifestazioaren deitzaileek "hamarnaka zauritu eragin dituen Ertzaintzaren karga guztiz basatia" salatu dute. Besteak beste, Ertzaintzaren furgoneta bat gazte baten gainetik igaro dela esan dute, eta zaurituetako batek konortea galdu duela.
Lore-eskaintzaren ostean, Martxoak 3 biktimen elkarteak eta ELA, LAB, ESK eta Steilas sindikatuek deitutako manifestazioa hasi da, "Etorkizun justu baterantz" lelopean. Istiluak izan dira, Ertzaintza manifestariei oldartu zaie eta hainbat lagun zauritu dira. Lau pertsona atxilotu dituzte.
Lore-eskaintzaren ostean, Martxoak 3 elkarteak eta ELA, LAB, ESK eta Steilas sindikatuek deituta, manifestazioa egin dute, "Etorkizun justu baterantz" lelopean. Biktimak gogoratzeko erakundeek sortuko duten memoriala txalotu du Martxoak 3 elkarteak.
El Corte Ingles parean izan dira istiluak. Hainbat manifestarik bengalak eta pintura gorria bota dute eraikinera, eta tentsio uneak izan dira. Ertzaintzak kargatu egin du. Lau lagun atxilotu dituzte eta hainbat zauritu izan dira.
1976ko martxoaren 3an Gasteizen hildako bost langileen aldeko lore-eskaintzan izan dira Pello Otxandiano (EH Bildu), Imanol Pradales (EAJ), Miren Gorrotxategi (Elkarrekin Podemos), Alba Garcia (Sumar) eta Ainhoa Domaica (PP).
1976ko martxoaren 3an Gasteizen eraildako bost langileen aldeko lore-eskaintzan izan dira Idoia Mendia lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburua eta Nerea Melgosa Justizia, Berdintasun eta Gizarte Politiketako sailburua. Eraildakoen memoria bizirik mantendu behar dela azpimarratu dute.
Nerea Martinez Martxoak 3 elkartearen bozeramaileak eskerrak eman dizkie gasteiztarrei, horien "indarra" izan delako "administrazioak martxan jartzea lortu duena".
Lehen aldiz hartu du parte Espainiako Gobernuko ministro batek Martxoaren 3ko biktimen aldeko lore eskaintzan. Angel Victor Torres ministroak 600.000 euroko dirulaguntza iragarri du Martxoak 3 fundaziorako.
Hala ere, ez da adostasunik lortu dokumentuak desklasifikatzeko epeen inguruan. EAJk berriro ekarri duen lege-proposamena da. Espainiako Gobernuak 2022an aurreproiektu bat onartu zuen, baina azkenean bertan behera geratu zen hauteskundeak aurreratzearen ondorioz.
Memoriarekiko duen konpromisoa indartuz, Jaurlaritzak Gernikako arbolaren kimu bat landatu du Turtziosen, bere garaian Jaurlaritzak erbesteratu aurretik izan zuen azken egoitza Jauregian.
Datorren igandean, 1976ko martxoaren 3ko 48 urte ospatuko dira. Elizaren ondoan eraikitako monolitoan, martxoaren 3ko Biktimen Elkarteko eta sindikatuetako kideek manifestazioa aurkeztu dute, urtero milaka pertsona biltzen dituena.
Frankistak Azkoitira sartu zirenean, "gorria" izateaz akusatu zuten Petronila Gomez. Etxea hustu zioten, ilea moztu, akain olioa edanarazi eta kalean gora eta behera ibiltzera derrigortu.
Frankistak Azkoitira sartu zirenean, “gorria” izateaz akusatu zuten Petronila Gomez. Etxea hustu zioten, ilea moztu, akain olioa edanarazi eta kalean gora eta behera ibiltzera derrigortu.
Oiartzungo Arkale mendian barrakoi berezi bat inauguratu dute: 'Trabajadoreen barrakoia'. Duela 85 urte, 1939an, toki berean eraiki zituzten barrakoien erreplika bat da, gerra ostean erregimen frankistak hona ekarri zituen milaka preso-esklaboei gorazarre egin nahi diena.
Nerea Melgosa sailburuak esan du "gaurkoa egun historikoa" dela. Sinadura ofiziala Gogora Institutuak eta Martxoak 3 Elkarteak lankidetza-hitzarmenena sinatu berritan iritsiko da.
Gobernu Kontseiluak argi berdea eman dio Gogora institutuaren eta Martxoak 3 Elkartearen arteko hitzarmenari. Zehazki, asteazkenean sinatuko dute, fundazioa eratu bezperan.
200 bat lagunek, 'Sanfermines 78: gogoan!' kolektiboak deituta, errefusatu egin dute trantsizio garaiko Barne ministro ohia Iruñean egotea, 1978ko uztailean German Rodriguez hil zuten polizia ekintzaren "errudun" jotzen dutelako.
"Armada kolpistaren aurrean askatasunaren alde bizia eman zutenen sakrifizioa" goraipatu du Eusko Jaurlaritzak, eta omenaldirik onena gorpuak aurkitzea, identifikatzea eta familiei itzultzea dela adierazi du.
Urkiolako Parke Naturalean, Saibi mendiko gainetik gertu aritu dira goizean zehar gerra zibil garaiko gudulari baten arrastoak ateratzen, sasoiko metrailarekin batera. Nerea Agiñe Atutxa Urkirik esan digu Osaba Patxiren arrastoa han galdu zutela, badaezpada DNA lagina eskaini dute jada.
Lehendakaria, Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburua eta Gorka Urtaran Arabako Gizarte Politiken foru diputatua izan dira bertan. Prospekzio-lanek jarraitu egingo dute 2024an, gudalekua izan zenez, arrasto gehiago egon daitezkeelakoan.