Kolonbia

Euskal ordezkaritza batek gertutik ikusi du giza eskubideak eta ingurumena babesten duten ekintzaileek eta gizartearen buruek bizi duten egoera larria. Bere lurraldea edo komunitatea defendatu duten ehunka lagun hiltzen dituzte urtero.

Yisela eta Luz Mary, heriotza mehatxuak jaso dituzten bi gizarte lider kolonbiar dira. Denbora batez Euskal Herrian arnasa hartu eta lasai sentitu ondoren, duela hilabete batzuk Kolonbiara itzuli dira. Giza eskubideen aldeko euskal ordezkaritza batek bisita egin die.

Gizakiak eragindako klima-aldaketa Amazoniako lehorte gogorraren bultzatzaile nagusia izan zen iaz, eta ez El Niño fenomenoa, World Weather Attribution erakundeak egindako ikerketa baten arabera. 2023ko erdialdetik, Amazonas ibaiaren arroa aparteko lehorte-egoeran dago.

FARCek bahitutako batzuen askatasuna lortzeko egin zuen bitartekari lanagatik egin zen ezaguna. Dena dela, bere ibilbidean zenbait ika-mika ere izan ziren, Hugo Chavez eta Nicolas Maduro Venezuelako presidenteen laguna izateagatik.

Gutxienez 30 lagun desagertu eta 33 hil dira. Medellin eta Quibdo artean lur azpian geratutako errepide batean ari dira bereziki lanean erreskate taldeak, bertan dozenaka ibilgailu harrapatuta geratu baitira.

10 urte bete dira argazkilari gasteiztarra desagertu zenetik. Familiak administrazio izapide batzuk arindu eta haren ondasunak kudeatu nahi ditu, eta, hori dela eta, Borja hiltzat jotzeko eskatuko du. Dena dela, ikertzen jarraitzeko eskatu du haren amak EITB Mediari eskainitako elkarrizketan.

2014ko urtarrilean desagertu zen Lazaro, Kolonbian. Senideek eta lagunek bilkura egin dute, eta argazkilaria hiltzat jotzeko izapideak hasiko dituztela iragarri dute.

50eko hamarkadatik zen ezaguna mundu mailan, eta bere estilo propio eta bereziari esker lortu zuen errekonozimendua. Bilboko Arte Ederren museoak bere atzera begirako zabal bat hartu zuen.

Lurikararen epizentroa Meta departamentuan izan da, eta 5,6ko erreplika bat izan du. Emakume bat hil da izututa balkoira atera eta handik behera erorita.

Kolonbian, Gustavo Petro presidentearen agintea kolokan jarri dezake seme zaharrenak Kolonbiako justiziari egin dion aitorpenak: iaz aitaren presidenterako kanpainaren zati bat legez kanpo finantziatu zela, alegia. Petro presidenteak, ordea, ez du dimititzeko asmorik.

Kolonbiako Quetame herrian izandako lokatz eta ur-olde baten ondorioz 15 pertsona hil dira, sei zauritu eta zenbait desagertu. Gainera, arazo larriak daude errepideetan eta hornidura elektrikoan.

Anaia-arrebak ondo daude osasunez eta, orain, ospitaletik aterata, Kolonbiako Familia Ongizate institutuaren kargu egongo dira haurrak, bizitzeko inguru seguru eta egonkorra izan arte. Zain ditzaketen gurasorik ez dutenez, aiton-amonak hartuko dituzten aukera aztertzen ari dira agintariak.

Gatazka armatuagatik handik joan behar izan zuten eta orain bueltan dira. Gobernuak ez die laguntzen baina bai GKE desberdinek, aurrera egiteko tresnak ematen. Euren eskubideen alde eta bizi baldintza hobeago batzuengatik (eskolak, dutxak, komunak...) lan egiten dute egunero.

Egan Bernal INEOSeko txirrindulari kolonbiarrak Frantziako Tourreko 6. etapari buruz hitz egin du. Egiten ari diren talde-lan ona azpimarratu du, eta "taldeari eman didatena itzultzen" saiatzen ari dela.

Gainera, telebista publikoak erreskatearen irudiak zabaldu ditu.

Gaur Kolonbian ez dago beste mintzagairik, oihaneko miraria. Lau anai-arrebak aitarekin elkartu dira dagoeneko, eta ospitalean daude, sendatzen. Oihanean 40 egunez bizirik irautea nola lortu duten galdetzen dute denek. Lesly, 13 urteko arreba zaharrena, heroia da denentzat.

40 egun zeramatzaten galduta, hiru helduekin zihoazen hegazkinak istripua izan ostean. 13 eta urtebete arteko urteak dituzte, eta Bogotako Ospitale Militarrera eraman dituzte, bertan medikuek artatu ditzaten.

Sei milioi pertsona daude gas naturalik gabe Kolonbiako hego-mendebaldean, gas-hodi baten inguruan izandako tenperatura hazkundearen ondorioz. Hipotesi nagusiaren arabera, Cerro Bravo sumendiaren inguruan izandako lur azpiko sute batek eragin du tenperatura hazkundea, non 600 ºC atzeman diren.