Ia mila milioi boto-emailerekin, bere historiako hauteskunde-prozesu luzeenaren lehen fasea hasiko dute gaur Indian, eta sei astetan zehar luzatuko da. Narendra Modi lehen ministroaren nazionalismo erlijiosoak hirugarren agintaldia bilatuko du.
Boto-kutxak Himalaian, hauteslekuak ohianaren erdian, uharte bakartietan... eta mila milioi boto-emaile, botoa ematera deituta. Planetako hauteskunderik handi eta bitxienak hasiko dituzte gaur Indian. "Iparra galdu. Hegora joan" solasaldian aztertu ditugu.
Mumbai hirian lanean ari diren hainbat euskaldun elkartu dira, bertako batzuek lagunduta, euskararen aldeko aldarria munduko bazter hartan ere entzun dadin. Korrika egin dute, eta, ondoren, testu bat irakurri dute.
Bikotea Dumkako tokiko agintarien babespean dago, erasoa gertatu zen lekuan. Igande honetan deklaratu dute epailearen aurrean. Lehen urratsa da auzitegiak atxiloketak berresteko eta kargu kriminalak formalizatzeko.
Igandean, "Helmuga" saioan, Euskal Herriko mendizale batzuek Indiako Himalayan bizi izandakoaren berri izango dugu. 11:30ean hasiko da "Helmuga", ETB1en eta eitb.eus-en.
Klima larrialdiak, lobbyek eta indarkeriak estu hartuta daude Brasil eta Indiako laborariak. Europan lehen sektorea altxa den honetan jo dugu munduko elikagai-ekoizle handienetara, bizi duten giroari neurria hartzeko.
Duela 30 urte muturreko indiarrek meskita bota zuten, Indian izandako istilurik larrienetan (2.000 hildakotik gora izan ziren). Hindutva ideologiaren gorakada izaten ari da Indian. Horren arabera, hinduismoa ez den bestelako erlijioak herrialdetik kanporatu behar dira.
Diferentzia horiek nabarmendu ditu Sarin Naduparanpilek Euskal Herria eta India alderatzeko eskatutakoan. Jendea hemen oso presaka bizi dela eta eskerrak emateko ohitura ez dela Indian adinakoa, hori nabarmendu du Amaraunera egindako bisitan.
New Delhi kutsadura laino lodi baten azpian esnatu da astelehen honetan, Diwali jai hinduaren ostean. Egoera hau egunerokoa bihurtu da hiriburuko biztanleentzat, nahiz eta agintariek hori prebenitzeko mugak ezarri.
Bekoz Beko elkarteak gonbidatuta etorri dira. Urtean 300 emakumeri baino gehiagori erasotzen diete Indian azidoa erabiliz. Besteak beste, Ritu eta Mousumiren lanari esker, Indiako legeak 2013tik zigortu egiten ditu horrelako erasoak. Chhanv Fundazioarekin, euren bizitza berreskuratu dute biek.
Ikerketa zientifiko baten arabera, langa hori igarota muturreko tenperatura altuak eta hezetasun maila handia egongo lirateke, eta, ondorioz, bizi baldintzak jasangaitzak izango lirateke Pakistanen, Indian, Txina ekialdean eta Saharaz hegoaldeko Afrikan bizi diren 4.000 milioi lagunentzat.
Beraz, ez da harritzekoa Ukrainaren salaketak Errusiari ez zaiolako gaitzespen argia egin goi-bileraren azken ondorioen txostenean. Horrekin goi-bilera salbatzeko, Mendebaldea prezio bat ordaintzeko prest azaldu da, hain zuzen ere Errusia hitzez hitz ez salatzea Ukrainako inbasioagatik.
G20ko gailurraren Presidentetza ofizialki abenduan hartuko du Lula da Silva Brasilgo presidenteak. Errelebo horrek G20 goi-bileraren amaiera ere irudikatu du.
G8ko herrialdeek, Europar Batasunak, Saudi Arabiak, Argentinak, Australiak, Brasilek, Txinak, Hego Koreak, Indiak, Indonesiak, Mexikok, Hego Afrikak eta Turkiak osatzen dute 1999. urtean sortutako G20ko taldea.
Klima aldaketa edo garapen iraunkorreko helburuak dira mahai gainean jarriko dituzten beste gaietako batzuk. Antonio Guterres NBEko idazkari nagusiak "batasuna" eskatu die herrialdeei.
Indiak Ilargiaren hego poloan duen misioak bere helburuak gainditu ditu aireratzeko simulazio arrakastatsu batekin. Indiako zundak etorkizunean satelitetik Lurrera itzuli ahal izateko funtsezko urratsa da hau.
Gainera, Ilargiaren hegoaldeko poloan lurreratzen lehena bihurtu zen India joan den astean. Lurratik 1,5 milioi kilometrora dagoen Lagrange puntua du helmuga Indiak aireratu duen Polar Satellite Launch Vehicle koheteak.
Lorpena mugarria da, eremu aberatsa delako, lurrazalaren azpian izotza, eta, beraz, ura baitago. Hori informazio iturri garrantzitsua da, eta aukera berriak irekitzen ditu. Zalantzarik gabe espaziorako nazioarteko lasterketan Indiak lortu du aurrealdean kokatzea
Indiako Chandrayaan-3 misio espaziala arrakastaz lurreratu da Ilargiaren hego poloan —inoiz esploratu ez den zatian—, lurreratzeko maniobra konplexu baten ostean.
Indiak sekula aireratu duen suziri handi eta astunena uztailaren 14an bidali zuten Ilargila, eta mugarri historikoa lortu du bertan lur hartzea lortu ostean.
Brasil, Errusia, India, Txina eta Hegoafrika herrialdeek osatzen duten taldeak euren ekonomien "desdolarizazioa" aztertzea ere espero da. Aurrez aurreko lehen goi-bilera dute aurtengoa 2019tik.
Uztailaren 14an Lurretik aireratu zenetik, Indiako misioak lasterketa espazial modernoa du Errusiako Luna-25 misioarekin. Abuztuaren 11n aireratu zen azken hori, Ilargiaren hego polora iristen lehena izateko asmoz.
Azken orduetan, Errusiak espaziontzi bat bidali du ilargira. Helburua, beste inor baino lehen iristea ilargiaren hego polora, bertan dauden ur izoztuak ustiatu ahal izateko. India ere asmo beraren atzetik doa, eta jakina da NASAk datorren urtean tripulazioa bidaliko duela.
Ikerketaren arabera, bidaiari-trena ia 130 kilometro orduko abiaduran sartu zen trenbidera, eta geldirik zegoen merkantzia-tren baten aurka talka egin zuen. Une horretan, bidaiariz betetako beste trena iritsi zen.
Ezbeharra, hiru trenen artekoa izan zen ostiralean, Bahanaga herriko geltokitik gertu, Odisha estatuan dagoen Balasore hirian (India ipar-ekialdeko kostan).
Ezbeharra, hiru trenen artekoa izan zen ostiralean, Bahanaga herriko geltokitik gertu, Odisha estatuan dagoen Balasore hirian (India ipar-ekialdeko kostan).
Bidaiari-tren bat errailetik atera da eta irauli diren bagoi batzuk kontrako noranzkoan zihoan beste tren batek jo ditu. Istripua Bahanagan gertatu da, Odisha estatuan.
50 hildako eta 300 pertsona baino gehiago zauritu dira bidaiari-trenek talka eginda. Horren ondorioz, dozena bat bagoi irauli dira kontrako bidean, eta merkantzia-tren batek kolpatu ditu abiadura handian, Indiako ekialdean.
Atiq Ahmed Indiako politikari ohia eta Ashraf bere anaia tiroz hil dituzte komunikabideen aurrean, Uttar Pradesh estatuko Poliziak medikuarenera eskoltatzen zituen bitartean. Hilketagatik atxilotuta zegoen politikari ohia.
Munduko demografiaren argazkia aldatu egin da egunotan. Lehen aldiz, Txina ez da munduko herrialderik jendetsuena, India baizik. Txinak jaiotzak kontrolatzeko ezarritako politiken ondorioz, bere populazioak garapen hori izan du, urtez urte behera eginik. Aldiz, Indiak goraka egin du etengabe.
90eko hamarkadatik aurreikuspenik txarrena da. India eta Txina munduko hazkundearen erdia izango dira; AEBn eta eurogunean, ordea, interes tasa altuek eskarian eragina dute.
Herrialde gehienek, Txina eta Errusia salbu, Ukrainako inbasioa gaitzetsi dute, eta gatazka horri egotzi diote inflazioa hazi, banaketa-kateak eten eta janari eta energia alorrean segurtasun falta egon izana.