Frankismoa

Hogei bat elkarte memorialistek protesta egin dute koadro erakusketa bitxi baten bidez. Urtasun artistaren lanak dira. Elkarteen arabera, monumentua eraistea da bide bakarra familien memoria eta egia, justizia eta erreparazioa errespetatzeko.

Pedro Sanchez Cuelgamuros Haranean izan da, familiek eskatutako frankismoaren 160 biktima desobiratzeko eta identifikatzeko egiten ari diren lanak bertatik bertara ezagutzeko.

Frankismoaren Biktimak Oroitzeko eta Aitortzeko Eguna dela eta, Gasteizen ekitaldi bat egin da, eta bertan izan dira, besteak beste, Nerea Melgosa Berdintasun sailburua eta Maider Etxebarria Gasteizko alkatea.

Gainera, hainbat lore-eskaintza egin dituzte Durangoko, Gernikako, Gazako eta Ukrainako biktimen omenez. 1937ko martxoaren 31n, Italiako hegazkinek eta Francoren Armadak Durango bonbardatu zuten. 213 herritar hil ziren.

Lore-eskaintzaren ostean, Martxoak 3 elkarteak eta ELA, LAB, ESK eta Steilas sindikatuek deituta, manifestazioa egin dute, "Etorkizun justu baterantz" lelopean. Biktimak gogoratzeko erakundeek sortuko duten memoriala txalotu du Martxoak 3 elkarteak.

El Corte Ingles parean izan dira istiluak. Hainbat manifestarik bengalak eta pintura gorria bota dute eraikinera, eta tentsio uneak izan dira. Ertzaintzak kargatu egin du. Lau lagun atxilotu dituzte eta hainbat zauritu izan dira.

200 bat lagunek, 'Sanfermines 78: gogoan!' kolektiboak deituta, errefusatu egin dute trantsizio garaiko Barne ministro ohia Iruñean egotea, 1978ko uztailean German Rodriguez hil zuten polizia ekintzaren "errudun" jotzen dutelako.

Lehendakaria, Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburua eta Gorka Urtaran Arabako Gizarte Politiken foru diputatua izan dira bertan. Prospekzio-lanek jarraitu egingo dute 2024an, gudalekua izan zenez, arrasto gehiago egon daitezkeelakoan.

Litekeena da 3.500 gizon inguru igaro izana bertatik. Iragana begirada kritikoarekin aztertzeko eta gertatutakoa belaunaldiz belaunaldi transmititzeko proposatu du Gogora Institutuko zuzendariak larunbat honetan preso horiei egindako omenaldian.

Errepublika garaian Legorretako EAJko Batzokian sortutako Irrintzi Alai dantza taldearena izandako ikurrina jaso du gaur Legorretako Udalak. 87 urtez etxean ondo gordeta izan du Ezkiaga-Lasa sendiak legorretarrentzat eta Irrintzi Alai dantza taldearentzat sinbolo berezia den ikurrina.

Donostiako Udalean egindako ekitaldi batean jaso ditu Pepik bere aitaren hezurrak, 83 urteren ostean. Ondarretan erail eta desagertutakoetatik identifikatu ahal izan den lehen biktima da. Oiartzungo hilerrira eramanak ziren haren hezurrak, beste askorenen artean.

Bernardo Urduñako espetxe frankistan egon zen preso, eta bertan hobitik ateratako 71 presoen artean identifikatu duten zortzigarrena da. Aintzane Ezenarro Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuaren zuzendariak eman dizkio Bernardo Rodriguez Rinconen gorpuzkiak haren familiari.

Meli Esteban alargunak errekonozimenduaren adierazpena jaso du, Pedro Sanchez Espainiako Gobernuaren presidentearen eskutik.

Francoren erregimenaren azken fusilatuak izan ziren. Ahaztuak 1936-1977 elkarteak deituta, oroimen ekitaldia egin dute Zarauzko hilerrian. Sortuk hartu du parte ekitaldian, eta alderdi horren hitzetan, hilketa horiekin Euskal Herri aske baten aldeko aldarria isilarazi nahi zuten.

Oltza Zendean, 70 lagun inguru fusilatu zituzten Iberoko hilobian bertan, eta beste hainbaten aurka errepresaliak hartu zituzten.