Martxoaren 26ko Ministroen Kontseiluak herri ekimenaren aurka konstituzio-kontrakotasuneko helegitea aurkeztea erabaki ostean iritsi da gaia Konstituzionalera. Kataluniako Ganberaren Mahaiak otsailaren 2an onartu zuen herri ekimen hori tramitatzea.
Espainiako Gobernuan ekimenaren aurka sartutako helegitea tramitera onartu ala ez erabakiko du. Etxebizitza Legearen aurka sartutako helegiteak ere izango ditu aztergai.
Txostenaren arabera, legea Konstituzioaren kontrakoa da, botere banaketa eta berdintasun printzipioa urratzen dituelako. Aldeko bederatzi boto (kontserbadoreak), eta kontrako bost (aurrerakoiak) jaso ditu. Vicente Guilarte presidenteak eta Enrique Lucas bokalak zuri bozkatu dute.
40 urte epaitegietan borrokatzen eman ondoren, "Pasaiako badian gertatu zena" ofizialki onartu ez izana deitoratu dute, eta salatu dutenez, epaitegiek "hilketa zantzuak daudela onartu arren, ez dute kasua argitzeko borondaterik izan".
Errekurtsoa Eusko Jaurlaritzako hiru sailburu sozialistak ados egon gabe aurkeztu zen. Zehazki, Iñaki Arriola Etxebizitza sailburu sozialistak adierazi zuen Estatuko Etxebizitza Legeak ez duela "derrigortzen", erkidegoei gai horretan neurriak hartzea "errazten" diela baizik.
Hala, aho batez ezetsi du PPk legearen aurka aurkeztutako konstituzio-kontrakotasuneko errekurtsoa. Konstituzio Auzitegiaren Osoko Bilkurak urtarrilaren 31n berretsi zuen Euskadik eta Nafarroak eskumena dutela Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera kudeatzeko, Voxen beste errekurtso bat atzera botata.
Iñaki Arriola Etxebizitza sailburu eta PSE-EEko kideak berretsi du sozialistak ez daudela ados Eusko Jaurlaritzak Espainiako Etxebizitza Legearen aurka helegitea aurkeztu izanarekin. "Gure ustez, Etxebizitza Legeak ez du derrigortzen, bidea ematen du neurria hartzeko", gaineratu du.
Iñigo Iturrate Eusko Legebiltzarreko Mahaiko lehen idazkariaren arabera, helegiteak ez du arazorik sortuko jeltzaleen eta sozialisten arteko akordioan. Hala ere, zehaztu du Eusko Jaurlaritzaren zerbitzu juridikoek proposatu dutela helegitea jartzea.
Uztaileko gobernu bileran onartu zuen Jaurlaritzak helegitea aurkeztea. Sei hilabeteko epean, negoziazio aukera guztiak agortu ditu eta interpretazio akordio bat proposatu dio Estatuari, baina, horrek "akordiorako aukera oro baztertu" duela dio Jaurlaritzak, "helegitea jartzera behartuz".
Konstituzionalak Bateragune auziko epaiketa errepikatzeari uko egin ondotik, EH Bilduko buruak prentsaurrekoan adierazi du "ez zegoela arrazoi juridikorik, arrazoi politikoak baizik". Hala, 'lawfare' kasu baten aurrean gaudela azpimarratu du, eta "porrot" baten aurrean.
EH Bilduko koordinatzaile nagusiak agerraldia egin du Rafa Diez, Arkaitz Rodriguez eta Miren Zabaletarekin batera, eta Bateragune auzia ezker abertzalea "neutralizatzeko lawfarearen" parte izan dela salatu du.
Auzitegi Gorenak epaiketa errepikatzeko agindua eman zuen, Europako Giza Eskubideen Auzitegiak 6 eta 6 urte eta erdi arteko kartzela zigorrak baliogabetu ostean.
Aurreikuspenen arabera, datorren asteko osoko bilkuran aztertuko dute zirriborroa Konstituzionaleko magistratuek. Gehiengo aurrerakoiaren aldeko botoekin aurrera egingo duela uste da.
Konstituzionalak atzera bota du Madrilgo Erkidegoak fortuna handien gaineko zergaren aurka jarritako helegitea. Madrilgo Gobernuak aurtengo otsailean aurkeztu zuen helegite hori, Madrilgo Erkidegoaren aurkako "atentatua" zelakoan.
Toki-erakundeetan hizkuntza ofizialen erabilera instituzionala eta administratiboa normalizatzeari buruzko 179/2019 Dekretuaren aurkako ebazpena da gaur EAEko Auzitegi Nagusiak kaleratutakoa. Halere, epaia ez da irmoa oraindik, eta Eusko Jaurlaritzak errekurtsoa aurkeztu dezake Auzitegi Gorenean.
Horren aurrean, Euskalgintzaren Kontseiluak azpimarratu du euskararen normalizazioaren aurkako oldarraldiari etena jartzeko ordua dela. "Dudarik gabe larritasun handikoa da epai hau", salatu du.
Hori egin ezean, 'popularrak' "bidegabekeria baten konplize" izango liratekeela uste du PPko buruak. Hain justu, Sanchezen inbestidurarako bilera sortaren barruan, gaur dira biltzekoak PPko eta PSOEko buruzagiak.
Auzitegi Konstituzionalak atzera bota ditu PPk Eutanasia Legearen kontra jarritako helegiteak, martxoan Voxekoekin egin bezala. Ebazpenak dio Eutanasia Legea baliogabetzeko bi alderdiok emandako argudioak oso antzekoak direla.
Bigarren Aretoak, 9:00etatik premiazko bilera egin ondoren, Laura Diez magistratu progresistaren ponentzia babestu du, sozialisten helegitea atzera botatzea proposatzen zuena.
Bihar, asteartea, bilduko da Konstituzionala uztailaren 23ko Madrilgo botoak berrikustea baimenduko duen ala ez deliberatzeko. Gaur, bestalde, aho batez atzera bota du Laura Diez magistratua auzitik baztertzeko PPk egindako eskaera.
Estatutu Bermeen Kontseiluaren txosten bati men egin diote errepublikanoek; horren arabera, arauak Generalitatearen eskumenak urratzen ditu. Konstituzio Auzitegira jotzearen alde bozkatuko dute irailean ERCk eta Juntsek, nork bere proposamena eginda (boto gehien biltzen dituena aterako da aurrera).
Auzitegi Konstituzionalak udalei euskara hutsean jarduteko eskumena ematen dien legea baliogabetu eta biharamunean, agerraldi jendetsua egin dute UEMAko kide diren udaletako hautetsiek. Iraitz Lazkano UEMAko jarduneko presidenteak irakurri du agiria: "Euskarak arnasa behar du", esan du.
Abertzaleek euskararen kontrako erasotzat jo dute. Beste aldean, aldiz, legearen erabilera okerra egon dela salatu dute. Edonola ere, hauteskunde kanpainako lehen egun honen gai nagusia bilakatu da.
Auzitegi Konstituzionalak euskararen kontrako epaia eman eta biharamunean, "nahikoa da" esateko agerraldia egin dute 125 alkatek eta hautetsik. Salatu dutenez, justiziak "hizkuntza eskubideen irakurketa erabat trakestua" egin du, euskara "gazteleraren makuluarekin soilik" erabiltzera mugatuta.
Euskara hutsean aritzen diren udalean kezkatuta daude Konstituzionalaren ebazpenak euren jardunean izango duen eraginarekin. Herri horietan ez direla inoren eskubide linguistikoak urratzen azpimarratu dute Alkizako eta Hernaniko alkateek.
Hemendik aurrera, Auzitegi Konstituzionalak epaiarekin ezarritako jurisprudentziaren arabera, "udalek ezin izango dute hizkuntza ofizialetako bati lehentasuna eman", salatu du EHUko Aldezle eta Zuzenbideko doktoreak.
Jaurlaritza ez dator bat Konstituzionalaren erabakiarekin, eta uste du "euskal autogobernua urratzen duela eta beste mespretxu bat dakarkiola euskarari, haren hiztunei eta Euskadin gai horren inguruan dagoen adostasun sozialari".
Euskalgintzaren Kontseiluak "aspalditik ikusten ari garen oldarraldi judizial eta politiko bateko beste urrats bat" dela adierazi du. Ildo beretik mintzatu da UEMA ere, eta udalerri euskaldunetan duten lan egiteko moduaren kontrako "erasoa eta oztopo handia" ikusten du erabakiaren atzean.
Euskadiko Justizia Auzitegiko Administrazio Auzietarako aretoak sustatuko galderari erantzunez etorri da epaia. Auzitegiak ebatzi duenez, Euskal Autonomia Erkidegoko udal legearen seigarren artikuluak Konstituzioa urratzen du, "lehentasunezko tratua" ematen diolako euskarari.
Gizonezkoak (gehienetan ordezkaritza handiena duen sexua) ezingo da % 60 baino gehiago izan IBEX 35eko enpresa handietako administrazio-kontseiluetan, ez eta BJKN bezalako konstituzio-organoetan ere.
Ministroen Kontseiluak gaur onartuko du araudia, bigarren itzulian. Martxoan onetsi zuen aurrenekoz, eta hauteskunde zerrendetan, Espainiako Gobernuaren osaeran eta enpresa handien administrazio kontseiluetan zuen eragina. Oraingoan irismen esparrua handitu nahi du Sanchezen gobernuak.
Sei urteko espetxe zigorra bete zuten, baina 2018an Europako Giza Eskubideen Auzitegiak epaiketa bidegabea zela ebatzi zuen. Gorenak epaiketa errepikatu behar zela jakinarazi ondotik kontra agertu da gaur Konstituzio Auzitegiko Fiskaltza.
Epaileen eta fiskalen elkarte guztiak, epaile gehien biltzen dituen Magistraturaren Elkarte Profesionalak (APM) izan ezik, akordioa lortu dute Espainiako Gobernuarekin soldata hilean 450 euro igotzeko. Ituna asteartean sinatuko dute.
Beraz, lege honek berretsi egiten du emakumeak haurdunaldiaren lehen 14 asteetan haurdunaldia modu askean eteteko duen eskubidea. Gainera, 22. astera arte ere onartzen du abortua, emakumearen bizitza edo osasuna arriskuan badago edo fetuan anomalia larriak baldin badaude.
Gehiengo progresista baliatuta, Auzitegi Konstituzionalak atzera botako du PPk Zapateroren Gobernuaren abortuaren legearen kontra 2010ean aurkeztutako helegitea.
Auzitegiak beste txosten bat egitea erabaki du, gehiengoaren irizpidearen arabera, Voxen helegitea bere osotasunean atzera botatzeko, eta, beraz, doktrina hori bera PPren errekurtsoari aplikatuko zaio.